آفتاب یزد- امید کاجیان: تفاهم نامه اخیر هر چند از سویی با پیامهای تبریک و موج شادی مردمی همراه بوده اما از طرفی صحبت های مختلف دیگری هم درباره آن شنیده می شود برخی معتقدند هنوز اتفاق خاصی نیفتاده و همه چیز منوط می شود به آینده و سه ماه دیگر و اینکه توافق جامعی صورت بگیرد یا خیر . گروهی از منتقدان و دلواپسان همیشگی دولت هم که بسیار ناخرسند هستند تا جایی که ادعا می کنند اسب زین شده با افسار پاره برگشته است ! !

دکتر محمد جواد حق شناس استاددانشگاه و دکترای روابط بین الملل که عضویت هیت مدیره انجمن ایرانی روابط بین الملل راداشته و پیش از این به عنوان مشاوروزیر و مدیر کل سیاسی وزارت کشور در دولتهای هفتم و هشتم خدمت می کرده است دراین باره به سوالات آفتاب یزد پاسخ می دهد . 

- جناب حق شناس ، به نظرتان در بحث تفاهم نامه اخیر و حرکت به سوی توافق ، عمده ترین بخش ها و حوزه هایی که به صورت محسوس در کشور تحت تاثیرقرار می گیرند چه خواهد بود ؟ 

بحث هایی که تفاهم نامه درصورتی که به توافق جامع ختم شود به دنبال دارد تاثیر همه جانبه ای است که بربخش های متفاوت می تواند داشته باشد و

تک ساحتی نمی توان به آن نگاه کرد . مهمترین آن در حوزه سیاست خارجی است و ان روندی که طی یک دهه اخیر با انفعال و نگاه های تهدیدآمیز و درنتیجه قطعنامه های مختلف همراه بوده است تغییر می یابد. بحث دوم درتحریم ها و آثار زیانباراقتصادی است که داشته است با رفع این تحریم ها هم در کوتاه مدت و هم میان مدت و هم بلند مدت به ویژه در حوزه های بانکی ، فروش نفت و محصولات نفتی ، مسائل بیمه و کارگزاری ها، حمل و نقل دریایی و هوایی اثرات مثبتی خواهیم داشت . از جمله دیگر تاثیرات ، بهبود خدماتی است که آحاد جامعه در ارتباط با خروج ارز بخصوص در حوزه های دانشجویی و تشکیلاتی که مربوط به صادرات و واردات بحث بازرگانی است خواهند داشت . همین طور در حوزه های منطقه و جایگاه ایران در نظام بین الملل تغییرات قابل توجهی را شاهد خواهیم بود . 

- به نظر می آید با این تفاهمنامه، مردم به امیدواری خاصی رسیده اند، به نظرتان آیا این موج امیدواری و به تبع آن انتظارات مردمی اگر بیش از اندازه باشد ممکن است عواقب بدی هم داشته باشد ؟و آیا نیاز به مدیریت این جو به وجود آمده داریم ؟

نکته ای که وجود دارد این است که مخالفین دولت درداخل کشور یکی از شگردهایی که در این یک سال و نیم در اختیار داشتند ، افزایش و دامن زدن ، به توقعات مردم بوده است و به نظر می رسد که در دو و نیم سال آینده هم در این حوزه رویه خودشان را ادامه می دهند . اما من فکر می کنم اینکه بعد از توافقنامه انتظار تفاوت 180 درجه ای داشته باشیم و اینکه همه امور حل خواهد شد قطعا اینطور نیست. برای اینکه بحث من قابل لمس تر شود مثالی می زنم . این تفاهم و اگر به ثمر بنشیند توافق !، در عمل، به شکل، بندی است که به پای دولت و ملت کشیده شده بود و اجازه حرکت به ما نمی داده وحالا برداشته شده .یعنی اگر سه ماه بعد به توافق برسیم این بند وجود نداردو مانع برسرراه، پشت سرگذاشته شده است اما اگر این بند برداشته شود ولی خودمان پای حرکت نداشته باشیم بازهم اتفاقی نمی افتد .

لذا امروز اگر به توافق جامعی برسیم مانع برداشته می شود، اما مسئله بعدی توان و اراده ای هست که باید با تقویت آن در چارچوب های اداری و ساختاری کشور و برداشتن موانع داخلی و بهبود مدیریت وجود داشته باشد . مقابله با فساد گسترده ای که وجودد داشته ، همین طور اجازه دادن به بخش خصوصی و بخش های غیر دولتی برای فعال شدن و کوچک کردن دولت و بروکراسی های اداری، و....همه از مسائل دیگری است که باید رعایت کنیم .

- این تفاهم نامه منتقدانی هم دارد چه در مجلس شورای اسلامی و چه در بیرون از آن به طوری که همانطورکه می دانید یکی از همین منتقدین جمله ای را گفته با این عنوان "که اسب زین شده را داده اند افسار پاره تحویل گرفتیم " نظرتان درمورد چنین اظهاراتی چیست؟

این سوال پاسخش کاملا روشن است . باید بروید از آنهایی که این حرف را می زنند بپرسید که این اسب زین شده ای که می گوید چه بوده و منظورش از افسار پاره چیست؟ آیا منظور ایشان از اسب زین شده 5 قطعنامه شورای امنیت علیه ایران است؟ آیا اسب زین شده رشد منفی 5.6 درصدی است که تحویل دولت جدید داده شده است؟ اسب زین شده میلیون ها جوان تحصیل کرده بیکاراست ؟، اگر آن فساد گسترده و پدیده های بابک زنجانی و یا نزدیک به هشتادهزار میلیارد بدهی بانکی معوق دولت گذشته همان اسب زین شده است بله دولت جدید آن را تحویل گرفته است !!ولی واقعیت این است که چیزی که تحویل داده شده است یک مجموعه ناکجا آباد و مخروبه ای بوده که من فکر می کنم نیازبه چند برابر این یک سال و نیم است تا تخریب هایی که در آن هشت سال قبل شده است حل و فصل شود . طبعا روندی که در آن سال ها بر کشور گذشته، قابل دفاع نیست . دولت دارد تلاش می کند با صبرو مدارا و با حمایت مردم و مقام معظم رهبری که با ارائه راهبرد نرمش قهرمانانه پشت دولت ایستادند بتواند این اتفاقاتی که در کشور افتاده است را مدیریت کند . 

وضعیتی که در دولت قبل بوده است مثل قطاری است که ترمزش را بریدند و گذاشتند کنار و اداره و کنترل قطاری که ترمز و مسیر مشخصی ندارد خیلی سخت است . من فکر نمی کنم اسب زین شده ای تحویل دولت داده شده باشد که امروز برخی چنین ادعاهایی می کنند که با واقعیت به شدت فاصله دارد و خود این افراد و هم مردم فهیم ما هم این را خوب می دانند و به نظرم که خیلی پرداختن به این ادبیات جایی ندارد و مردم ما هم هوشمندتر از این هستند که خودشان را درگیر چنین ادبیات سخیفی بکنند . 

- نکته دیگری که هست تفاوت در تفسیر یا ترجمه ای است که دوگروه موافق و مخالف از تفاهم نامه دارند . ریشه این اختلاف را در چه می?بینید؟

تفاهم نامه یک چارچوب کلی است که در واقع بر اساس این چارچوبی که به نظر می رسد فرصتی است برای جمهوری اسلامی، باید هوشمندانه از این فرصت استفاده کرد ما بایدبا تیزهوشی و صبر و مداراو دامن نزدن به سطح انتظارات و توقعات مردم، مسیر را ادامه بدهیم . سال سختی در پیش رو داریم تا بتوانیم ان?شاءالله با سربلندی از چهارسوهایی که در بیانیه آمده به یک توافقنامه قابل قبول برسیم . 

- شما چقدر به روند موجود در سال جدید امیدوار هستید ؟

امیدواریم که با توجه به نامگذاری بسیار دقیقی که رهبری داشتند، امسال به واقع سال همدلی و همزبانی دولت و ملت باشد . به نظر می رسد دولت در هدف و راس سیاست خارجی اش برا ی جمع کردن پرونده هسته?ای عملکرد مثبتی داشته و تلاش های معقولی صورت گرفته است . امیدوارم در سایر حوزه?ها بخصوص سیاست?های داخلی و اقتصادی، دولت به وعده هایش عمل کند بخصوص خواسته های عمومی که در دو سال گذشته به دلیل مشکلات محقق نشده است و مردم هم ضمن اینکه خواسته هایشان را پیگیری کنند با صبرو حوصله در صحنه حضور داشته باشند و به نظارت خودشان در ارکان دولت و قدرت کمک کنند و حرکتی که در سال 92 با انتخابات ریاست جمهوری آغاز کردند در انتخابات 94مجلس، مستحکم تر ادامه دهند.