محمد جواد حق?شناس* 

باید هشدار سعید حجاریان را در مورد پروژه نرمالیزاسیون حسن روحانی و امکان برگشت احمدی?نژادها به دقت مورد توجه قرار داد. هرچند در یادداشتی کوتاه امکان پرداختن به مساله پیچیده?ای که مطرح کرده، نیست اما وقتی ایشان بحث نرمالیزاسیون توسط دولت، موفقیت و عدم?موفقیت آن را پیش می?کشد، باید دید چه حوزه?هایی را مدنظر دارند. باید دید ایشان نقش و جایگاه دولت و سایر نیروهای اجتماعی را که در فضای جامعه تاثیرگذارند در تحلیل خود چگونه تعریف می?کنند. بازخوردی که نخبگان جامعه در رابطه با فضای موجود دارند و وظیفه?ای که بر دوش حامل?های نرمالیزاسیون مطرح می?شود به ویژه بحث رسانه?ها، نهاد?هایی چون دانشگاه و نخبگان سیاسی و اجتماعی که به نوعی از گروه?های مرجع کشور به حساب می?آیند نیز باید مورد توجه قرار بگیرند. از سوی دیگر، پدیده?ای مانند محمود احمدی??نژاد و معجزه هزاره سوم که در سال84 شکل گرفت و وارد سپهر سیاسی ایران شد معلول زمینه?ها و عوامل مختلفی بود که اکنون نیز باید به آنها توجه کنیم. باید شکل?گیری این پدیده سیاسی اجتماعی را مورد ارزیابی قرار دهیم. نکته دوم به روندی که در دوره هشت ساله دولت?های نهم و دهم شکل گرفت بازمی?گردد. تغییراتی که در فضای سیاسی و اجتماعی به وجود آمد از جمله تضعیف طبقه متوسط، ایجاد شکاف? در جامعه را نیز باید مورد مطالعه قرار داد. یکی از اتفاقاتی که باید مورد توجه قرار بگیرد این است که در سال 88 جامعه ایران در نتیجه آن حوادث دچار صدماتی شد که برای حل آن نیاز به تلاشی جمعی است. در نتیجه انتخابات 88 بود که شکافی بین نخبگان سیاسی شکل گرفت و آن را در مناظره?های انتخاباتی در تلویزیون نیز آشکارا می?دیدیم. رئیس قوه مجریه در یک سو قرار گرفت، چهره?هایی مانند آیت?ا... هاشمی رفسنجانی، ناطق نوری و... در سوی دیگر. می?توان گفت این عوامل در کنار تضعیف جایگاه نهادهایی مانند دانشگاه و رسانه?ها به دلیل برخوردی که با آنها صورت گرفت و تضعیف جایگاه رسانه ملی، موجب تشدید فضای دو قطبی شد. نیاز جدی وجود دارد تصمیم?سازان کشور و به ویژه جامعه?شناسان سیاسی و روان?شناسان اجتماعی درباره پدیدهایی که در کشور ما شکل گرفت و جامعه را دچار آسیب جدی کرد بررسی?های دقیق و علمی انجام دهند، تا ابعاد این مساله و آثار اجتماعی آن روشن?تر شود. 

*استاد دانشگاه