هشدار «رناني» درباره برگزاري انتخاباتي غير فراگير

انتخابات دوقطبي، ركود را تعميق مي?كند

 

تعميق ركود با انتخاباتي غيرفراگير
 از مردادماه با توجه به شرایطی كه در كشور شكل می?گرفت و گفت?وگوهایی كه درباره انتخابات بین جناح?ها و فعالان سیاسی بود این نگرانی در من ایجاد شد كه انتخابات، بسیار خطیر و تأثیرگذار بر آینده اقتصاد ایران باشد. نگران بودم كه این انتخابات به یك بی?ثباتی جدید در فضای سیاسی ایران بینجامد كه اگر چنین شود این بی?ثباتی به فضای اقتصادی كشور نیز منتقل خواهد شد و فضای كسب?وكار كشور را در ابهام می?برد و اگر چنین شود اقتصاد ایران كه اكنون در تردید است كه خود را از ركود دربیاورد یا نه دوباره به سطح عمیق?تری از ركود خواهد رفت. اگر چنین شود دست?كم در دو تا سه سال آینده امكان خروج از ركود نیست و اگر ركود با همین شدت ادامه بیابد كم?كم با زنجیره?ای از تعطیلی?ها و ورشكستگی?ها روبه?رو می?شویم و صدها هزار بی?كار جدید به هشت میلیون بی?كار كنونی افزوده خواهد شد و ممكن است به مسائل جدید اقتصادی و اجتماعی برخورد كنیم. براین?اساس گفت?و?گوهایی را در قالب ٣٠ نشست با تعدادی از فعالان هر دو جناح و البته فعالان مستقل دانشگاهی آغاز كردم. گمان می?كردم این گفت?وگوها بتواند به گفت?وگویی فراجناحی و ملی منتج شود برای اینكه از شرایط شكننده قبل خارج شویم و این انتخابات نقطه عطفی برای این همگرایی شود اما متأسفانه دیدم این ظرفیت هنوز در دو طرف وجود ندارد و هنوز مسائلی در میان هست كه اجازه نمی?دهد نخبگان سیاسی كشور درباره اوضاع حاد و خطیر ایران بنشینند و با یكدیگر گفت?وگو كنند. وقتی با رویكرد و برخورد هیأت?های نظارت بر انتخابات روبه?رو شدم كه نزدیك به ٦٠ درصد كاندیداها رد صلاحیت شدند، احساس كردم اولین گام از پیش?بینی من محقق می?شود و اگر انتخابات با حذف بخش زیادی از جامعه شكل بگیرد، این انتخابات می?تواند آغازی برای پیدایش مشكلات اقتصادی در كشور يا حتی به تعویق انداختن خروج و تعمیق ركود باشد؛ بنابراین وظیفه خود دانستم كه به شورای نگهبان به عنوان نگهبانان قانون اساسی و حافظان منافع ملی نكاتی را ارائه و زنهارهایی را بدهم و دغدغه?هایی را منتقل كنم به این امید كه این شورای نگهبان در بازنگری نهایی بخش بزرگی از حذف?شدگان را كه نمایندگانی از بخش?های جامعه هستند به بازی برگرداند تا یك انتخابات فراگیر و همراه با همبستگی ملی را شاهد باشیم.  انتخابات دوقطبی، چه دو جناح حضور یابند و تنش ایجاد كنند و جامعه را به سمت دوقطبی?شدن ببرند چه یك جناح با ابزارهای مختلف یك جناح را حذف كند، انتخابات دوقطبی است. حذف، نمودی از دوقطبی?بودن است. بنابراین حذف?كردن اعلام پیشاپیش آن است كه بازی دوقطبی است. امیدوارم شورای نگهبان در یك بازنگری جدی در نظرات هیأت?های نظارت، این پیام را پس بگیرد تا این پیام به جامعه مخابره نشود كه انتخبات دوقطبی است. در شرایط كنونی كه ٦٠ درصد كاندیداها حذف شده?اند، دو حالت رخ می?دهد؛ یا جامعه هجوم می?برد به یك رأی اعتراضی كه به یك رفراندوم تبدیل می?شود و خوب نیست نظام سیاسی یك انتخاباتی كه قرار است تعدادی نماینده در آن انتخاب شوند را به یك رفراندوم بدل كند. حالت دیگر آن است كه مردم دچار یأس و سرخوردگی می?شوند و اصولا در انتخابات شركت نمی?كنند. در این صورت ممكن است یك جناح با طیب خاطر وارد مجلس شود، خواه با رأی پایین، خواه با رأی بالا، اما نكته آن است كه رأی?دهندگانی كه سرخورده شده?اند، در آینده از مشاركت در فرایندهایی كه كشور برای بازسازی و عبور از بحران?ها به آن نیازمند است، خود را كنار بكشند و كشور را از آن خود ندانند. در این صورت ما با عدم?مشاركت ملی روبه?رو خواهیم شد كه نمونه?های آن را در گذشته دیده?ایم. بنابراین این یأس بسیار خطرناك است. به همین خاطر به شورای نگهبان و تمام مقامات مؤثر نظام توصیه می?كنم یك انتخابات فراگیر كه نماینده همه بخش?های جامعه باشد، راه?اندازی كنند و هم به جناح?های سیاسی می?گویم یگانه?راه برای اینكه دموكراسی نوپای كنونی را به ثمر بنشانیم آن است كه مشاركت جدی مردم را داشته? باشیم و نگذاریم مجلس آینده مجلسی متشكل از تندروان و افراطیون شود. 
دولت كناره?گيري كند
اگر به برجام رسيديم، بخشي از آن ناشي از فشار اقتصادي بود. قدرت اقتصاد امروز بيش از حوزه سياست است و امروز سياست، قدرت خود را از اقتصاد مي?گيرد و كشورهايي در جهان اقتدار سياسي دارند كه در حوزه اقتصاد صاحب اقتدار باشند. بنابراين بدون?شك اقتصاد خود را تحميل خواهد كرد. اقتصاد خود را در نظام?هايي تحميل نمي?كند كه نظام?هايي كاملا بسته و نظامي باشند كه اصولا چيزي به نام نهاد مدني در جامعه وجود نداشته باشد. جامعه در يك فشار اقتصادي رو به اضمحلال خواهد رفت و كاري نمي?تواند بكند مگر اينكه سر به شورش برآورد، مانند كره شمالي امروز. در هر كشوري كه به?طور كامل بسته نباشد و نهاد مدني وجود داشته باشد، اقتصاد تعيين?كننده نهايي است. مسئله امروز همين است. درحالي?كه نظام سياسي ما با جهان گفت?وگو و تعامل مي?كند و بايد متوجه شود كه در داخل هم بايد به تعامل برخيزد. در داخل اگر به يك گفت?وگوي فراگير ملي دست نزنيم و يك تفاهم ملي درباره مسائل جدي برقرار نكنيم، با آغاز مشكلات اقتصادي، جامعه در آن مشاركت نخواهد كرد. مگر نبود زماني ?كه درخواست دولت يازدهم براي انصراف از دريافت يارانه?ها مطرح شد، جامعه به آن وقعي نگذاشت. اين نشانه?اي از آن است كه وقتي مسئله درگيرد، الزاما جامعه مشاركت نمي?كند. اقتدار در آن است كه بتوانيم يك ثبات اقتصادي بلندمدت ايجاد و سرمايه? جذب كنيم و اين سرمايه?ها را به سمت توليد بكشانيم تا بعد در حوزه سياست نيز اقتدار بيشتري پيدا كنيم. دولت بايد با مجموعه حاكميت گفت?وگو كند. دولت بايد گفت?وگوی جدي كند كه آيا اين روش و منشي كه در ميان برخي از گروه?ها پس از برجام شكل گرفته، در راستاي تضعيف دولت و به قصد زمين?زدن دولت است.
دولت نمي?تواند ركود را مديريت كند
دولت توانسته تورم را کنترل کند و در این شکی نیست، اما ممکن است در دوره?ای سه?ماهه شواهدی از بهبود را دیده? باشیم، اما در پایان سال می?توانیم بگوییم رکود پایان امسال تفاوتی با سال گذشته نداشته است. بنابراین معتقدم دولت هنوز نتوانسته رکود را مدیریت کند و معتقدم مدیریت رکود دست دولت نیست. جنس رکود در اقتصاد ایران جنسی نیست که مدیریت آن دست دولت باشد، بلکه کل نظام سیاسی باید همت کند و آن را مدیریت کند، زیرا امروز با سه سطح رکود روبه?رو هستیم. دولت تنها توانسته یک سطح از رکود را با ابزارهای محدود مدیریت کند. اگر بخواهیم هر سه سطح رکود را مدیریت کنیم، لازم است کل نظام سیاسی پشت دولت بایستد. در این نامه اشاره کرده?ام که سه سطح رکود چگونه اقتصاد ایران را زمین?گیر کرده و اگر انتخابات فراگیر شکل نگیرد و افق اقتصادی ایجاد نکند، دست?کم دو سطح رکود رفع نخواهد شد. اکنون ایران اگر مراقبت نکند، مستعد است در شرایط فقدان و کاهش شدید درآمدهای نفتی به بحران دچار شود. 
فساد در طبقه هشتم
اکنون در کشور فساد به?طور گسترده?ای در نظام اداری گسترش یافته و به مرز سیستمی و به طبقه هشتم فساد که بالاترین سطح فساد است، رسیده. 
دغدغه امروز من دموکراسی نیست؛ اگر می?گویم انتخابات فراگیر مسئله?ام دموکراسی نیست. آنچه نگران آن هستم برای آینده اقتصاد ایران است که اگر نتوانیم این اقتصاد فروخفته را بیدار کنیم، غرامت?های اجتماعی و سیاسی به ?دنبال خواهد داشت که همه را با خود خواهد بلعید. 
بازي سياسي براي كسب منافع اقتصادي
اصولا بازی سیاسی برای کسب منافع اقتصادی است. بازیگران سیاسی می?آیند قدرت را کسب کنند تا منافع اقتصادی خود را حفظ کرده یا منافع اقتصادی بیشتری کسب کنند. این روال در تمام دنیا وجود دارد؛ اما کشورهای پیشرفته توانسته?اند این بازی را عقلانی و آن را پیش?بینی?پذیر کنند. اگر این گروه?ها همکاری نکنند تا کشور به سمت یک انتخابات مشارکتی سیاسی پیش رود، این مسائل به همه آسیب می?رساند. اگر ورشکستگی بانک?ها و بازار سرمایه شروع شد، همه ضرر می?کنند. توصیه می?کنم همکاری کنید حتی برای حفظ نفع خود. این نگرانی به ?صورت جدی میان جناح اصولگرا وجود دارد. تنها نکته?ای که بود آنها هراس دارند که این نگرانی را به زبان بیاورند و ضرورت آشتی ملی را اعلام کنند زیرا آنها نگرانند از سوی همگنان خود نیز متهم به کوتاه?آمدن و مماشات شوند.