حسین ایزدپناه

 پر واضح است که صنعت گردشگری به صورت کلی یکی از صنایع پر سود پس از صنایع نفت و خودرو سازی است. البته در برخی کشورها اولویت اول برای درآمد زایی و اشتغال به حساب می آید و به نحوی اقتصاد کشورهای مزبور  به توسعه و  پویایی  این صنعت گره خورده است. 

سهم صنعت گردشگری کشور ایران از تولید ناخالص داخلی حدود 119 میلیون دلار معادل 4/2 درصد است که پیش بینی میشود این سهم در سال 2022 به 4 درصد افزایش یابد 

همچنین در حال حاضر 475 هزار ایرانی در صنعت گردشگری و صنایع مرتبط با آن دربخشهای مختلف فعالیت می کنند که میزان 2/1 درصد نیروی فعال کار را تشکیل میدهند و انتظار میرود  این رقم  تا سال 2022  تا سقف 2/3 درصد افزایش پیدا کند  و این امر را باید با  جمعیت جوان نیازمند ورود به بازار کار  همچنین میزان درامد ارزی که از این طریق به دست می آید ، مورد ارزیابی قرار داد .

اما  نکته مهمتری که اهمیت صنایع گردشگری را دو چندان میکند، فرصتی است که از این مسیر، فرهنگ و تمدن کشور می تواند از آن جهت معرفی به جهان همچنین تعامل سازنده با دیگر ملل، بهره گیرد. 

وقتی از زاویه نزدیکتر ، پتانسیلهای گردشگری ایران را بررسی میکنیم ،نقش توریسم  دریایی درخشنده تر میگردد .آن هم وقتی به این مسئله میرسیم که این کشور چهار فصل دارای 5800 کیلومتر نواحی ساحلی بکر  است و متاسفانه و در بیشتر این بخشها ،چالش بیکاری خودنمایی میکند 

بهره مندی از مواهب دریایی نباید تنها به تجارت و صیادی ختم شود  و سیاستهای راهبردی برای سرمایه گذاری در بحث توریسم طبیعی نیز می تواند میزان استفاده از این نعمت خدادادی را افزایش دهد   

جنوب استان بوشهر یا به عبارتی دیگر منطقه ویژه اقتصادی پارس سالهاست میزبان صنایع گاز و پتروشیمی است و در این راستا سرمایه گذاریهای کلانی به شکل مستقیم یا غیر مستقیم در راستای توسعه اقتصادی و بهره برداری از سوختهای فسیلی صورت پذیرفته است از طرف دیگر موجب حضور ، بازدید و اقامت طیف زیادی از دیگر هموطنان که از مناطق مختلف کشور جهت فعالیت و کار در پروژه ها به این منطقه صنعتی می آیند، گردیده و به شکل اتفاقی باعث تنوع قومی و تعدد فرهنگی همراه با تعامل با اجتماع محلی شده است  .

باید اذعان داشت علیرغم اثرات منفی همراه با ریسکهای خطر  پروژه های صنعتی بر اکوسیستم طبیعی و آبزیان دریا، میزان امکانات ایجاد شده و ظرفیتهای بوجود آمده توسط وزارت نفت و صنایع پتروشیمی  از نقاط مثبت حضور صنعت در این بخش از استان بوشهر  به شمار می رود  . درست است سازه هایی چون فرودگاه،بندر،اتوبان و بیمازستان در جهت سرعت بخشی به عملیات صنعتی و خدمات رسانی به کارکنان شرکتهای فعال ساخته شدند اما منفعت جامعه محلی و وآبادانی نسبی  منطقه نیز بی تاثیراز تحولات ایجاد شده نبوده است و اینکه این اقدامات و امکانات گامی به جلو برای فعال کردن  صنعت گردشگری دریایی  است .صنعتی که علیرغم فراهم بودن جاذبه های طبیعی دریا همراه با درخشندگی آفتاب بر سواحل خلیج فارس خصوصا  در 6 ماهه اول  سال ، غذاهای دریایی ، شبهای دلپذیر ساحل همچنین سایت تاریخی بندر سیراف -به لحاظ اولویت صنایع گازی - مغفول مانده بود تا اینکه در واپسین روزهای سال 94 شرکت عملیات غیر صنعتی پازارگاد با افتتاح «دهکده گردشگری دریایی » پرسش همیشگی در این خصوص را پاسخ گفت . این دهکده که با تمرکز بر تفریحات دریایی،سرگرمیهای خاص کودکان وبرنامه های هنری  در نوروز 95 میزبان خانواده های پتروشیمی بود در حال حاضر نیز با توجه به شرایط جوی تابستان ، کاربری را به سمت تفریحات دریایی تغییر داده و فقط  در روزهای آخر هفته خدمات رسانی میکند.

اما نکته قابل توجه این است که انتظار میرود در سالهای آینده این سرمایه گذاریها عمدتا از سوی دولت و ترجیحا صنایع نفت و پتروشیمی افزایش یابد و دلایل آن هم علاوه بر نبود رغبت سرمایه گذاری همچنین اطمینان از بازگشت سرمایه  بخش خصوصی در این زمینه ،می توان به سیاست تلطیف فضای خشک صنغتی و ایجاد توازن نسبی برای برقراری تفریحات سالم و مساعد کردن محیط برای پرسنل و خانواده های آنان از سوی مسئولان نفتی  برشمرد که با توجه به در اختیار داشتن سرمایه و فضا می توان گفت ،این برنامه امکان عملی شدن را دارد و چشم انداز روشنی را برای اشتغال زایی جوانان محلی که شاید درپروژه های صنعتی نتوانسته اند فرصت مناسب  برای حضور به دست بیاورند، تصور کرد . 

این را هم باید مد نظر قرار داد، امکانات رفاهی مانند هتل و اقامتگاه از ضرورری ترین نیازها برای جذب گردشگر و رونق بخشی به اکو توریسم طبیعی است و نقطه عطف ماجرا هم باید در زمینه مساعد وجود بازدید کنندگان از پروژه های صنعتی دانست که به صورت مداوم در قالب سرمایه گذار،مدیر اقتصادی،مشاور،مهندس و تکنیسین داخلی و خارجی  به این منطقه تردد دارند . به صورت حتم در صورت فراهم بودن امکانات رفاهی و تفریحی مناسب،بازدید کنندگان ،سپری کردن زمان بیشتر در سواحل خلیج فارس همراه با  صرف چند وعده غذای دریایی یا حتی دیدن شگفتی های جنگل حرا و گشت دریایی با لنجهای چوبی  را بر ترک فوری منطقه ترجیح می دهند .

ابتکاری که صنعت نفت  با  در نظر گرفتن امنیت فنی مجتمع های صنعتی می تواند به خرج دهد،فراهم سازی زمینه  مناسب برای بازدید عموم از برخی بخشهای خالی از ریسک پالایشگاهها است  و یا به عبارتی دیگر راه اندازی " توریسم صنعتی " و این موضوع را از این زاویه می توان تحلیل کرد که خیلی ها علاقمند هستند تا از فرایند تولید گاز و مشتفات نفتی اطلاعاتی کسب کنند یا محل کار افراد خانواده خود را از نزدیک ببینند و این یک فرصت استثنایی برای انان خواهد بود .

 درهر حال ، افق دور توسعه مناطق سواحلی جنوب کشور و به صورت ویژه منطقه پارس جنوبی، نوید اتفاقاتی تازه و در نوع خود منخصر بفرد از شکل گیری " توریسم دریایی " در کنار" توریسم صنعتی" میدهد که بدون شک گامی بلند برای معرفی فرهنگ و رسوم مردم این خطه خواهد بود.