?تلاش قالیباف و رئیسی برای جذب آرای کدام طبقه است؟
سعی آنها این است که کسانی را که موضوع اقتصاد برایشان مهم است، جلب کنند، فقط به یک طبقه خاص توجه نکرده?اند. در واقع در ذهن آنها کاری که احمدی?نژاد انجام داد، نقش بسته است. احمدی?نژاد برای خود یک «کاست قدرت» تعریف کرد؛ بعد آن را نشانه گرفت و در کنار این نشانه?گرفتن؛ آن اتفاق افتاد (جلب بدنه). اما اینکه در عمل چه اتفاقی می?افتد، فکر می?کنم بخش?هایی از دهک?های یک تا چهار و پنج را نشانه گرفتند تا بتوانند نظر آنها را جلب کنند.
?با توجه به خاستگاهی که آقاي قالیباف یا رئیسی دارند آیا اساسا می?توانند رأی این گروه را جذب کنند؟
خاستگاه فقط یکی از دلایل است که این اعتماد را در مخاطب به وجود نمی?آورد. دیگر اینکه مردم تجربه این شعارها را دارند که البته تجربه ناموفقی بوده و به نفع آنها نیست (با فرض اینکه اجرا شود). اساسا زمینه?های عینی تحقق این شعار?ها هم وجود ندارد. احمدی?نژاد وقتی حرفی می?زد، همه می?دانستند که او کار غیرقانونی هم انجام می?دهد؛ همچنان که داد. مثلا یارانه?ها قانونا ١٥ هزار تومان بود، اما او ٤٥ هزار تومان پرداخت کرد. اما امکان ندارد این نامزدها این کار را انجام بدهند، این چهره?ها اگر بخواهند یارانه را سه?برابر کنند، باید قيمت بنزین را به لیتری ٧،٨ هزار تومان افزایش بدهند تا بتوانند منبع این یارانه را تأمین کنند که عملا سیستم به آنها این اجازه را نمی?دهد؛ چراکه باید قیمت گاز، برق و آب هم چهار، پنج برابر شود که بتوان منبع این یارانه را تأمین کرد؛ بنابراین شعارهای این نامزدها عملا عملیاتی نخواهد شد.
?فکر می?کنید جامعه به این شعارهای پوپولیستی اقبالی نشان می?دهد و اگر استقبال نکند، به مفهوم این است که جامعه ما از پوپولیسم عبور کرده است؟
نمی?شود چنین گفت؛ چون پوپولیسم همیشه یک زمینه?هایی دارد و هنوز هم ممکن است یک جاهایی جواب بدهد. اما مشکل این است آقای قالیباف اصلا نمی?تواند این کار را بکند. کسی که افتخارش پل صدر است، چطور می?تواند از پوپولیسم دفاع کند. احمدی?نژاد آش پخش می?کرد. اما کسی که کنار پل صدر یا پل طبیعت عکس می?گیرد که نمی?تواند از این دست شعارها ارائه بدهد. این (ژست?ها) هیچ ربطی به توده مردم فرودست ندارد. یک اصطلاح بین زندانیان رواج دارد و مرسوم است. در زندان (بندهای عمومی) کسانی هستند که خیلی خالی?بندی می?کنند، به آنها می?گویند که این به کارت عکس تو نمی?خورد! کارت عکس برگه?ای است که عنوان اتهامی را می?نویسند و آنها اتهام آن زندانی را دیده?اند. مثلا دله?دزدی کرده، اما در بند عمومی گفته که من دو تا بانک زدم! آنجا می?گویند که به کارت عکس تو نمی?خورد! حالا اینها به کارت عکس آقای قالیباف نمی?خورد!
?فکر می?کنید وضعیت آرای منفی نامزدها چگونه است؟
آرای منفی در این دوره زیاد است و این نشان می?دهد تخریب دیگری، هیچ کمکی به فرد نمی?کند. یعنی اگر الف، ب را تخریب کند، به الف هیچ کمکی نمی?شود؛ بلکه باید ایجابی درباره خود کار کند. اما نامزدهای اصولگرا چون مطلبی برای عرضه ندارند و قادر نیستند که خود را ایجابی تعریف کنند، به تخریب روی می?آورند.
?فکر می?کنید که آرای منفی آقاي قالیباف و رئیسی با توجه به نظرسنجی?ها و آنچه حاصل مناظره اول بوده است، بیشتر از آرای منفی روحانی است؟
سنجیدن آرای منفی سخت است. حداقل رأی منفی آقاي قالیباف حول و حوش چهل?وخرده?ای درصد است و همین کار قالیباف را به?ویژه در تهران سخت می?کند. فکر می?کنم در شرایط کنونی شانسی ندارد.
?در شهرستان?ها چطور؟
خیلی اطلاعی درباره آن ندارم.
?آیا این شعارهای پوپولیستی در شهرستان?ها می?تواند منشأ اثر باشد؟
اینکه می?تواند کمک کند یا نکند یا باعث رأی?دادن بشود یا نشود، بحث ديگري است. اما اینکه بتواند اثر تعیین?کننده داشته باشد یا نه، فکر نمی?کنم چنین باشد. روحانی و جهانگیری به?راحتی می?توانند نشان دهند این شعارها پوچ است و مجلس نمی?پذیرد و مستلزم افزایش چندبرابری قیمت بنزین است. در نهایت اما، مردم هم حاضر نمی?شوند تورم ٤٠درصدی را تحمل کنند. الان دو، سه سال است که مردم به تورم پایین عادت کرده?اند و اقتصاد خود را با این شرایط منطبق کرده است. دیگر کسی نمی?تواند تورم ٤٠ و ٥٠?درصدی را تحمل کند. 

--------------------------------------

شعار ١,٥ ميليون شغل شبيه شوخي است

روز گذشته نشست رسانه?ای عباس عبدی با عنوان «تحلیل گفتمان رقبای روحانی (قالیباف و رئیسی) و احتمال بازگشت پوپولیسم» در ستاد خبری دکترحسن روحانی برگزار شد. عباس عبدی اصولگرایان را فاقد یک ایده مشخص و گروگان پوپولیسم دانست.به گزارش سحر، پایگاه اطلاع?رسانی ستاد انتخاباتی دکتر حسن روحانی، عباس عبدی در نشست خبری با رسانه?ها درباره تحلیل گفتمان رقبای روحانی گفت: آنچه برای من خیلی جالب بود این است که خیلی?ها می?گفتند انقلاب برای مسائل اقتصادی انجام نشد.
عباس عبدی با اشاره به اینکه، از ابتدای دهه? ٤٠ تا ٥٢ و هم از ٥٢ به?بعد، رشد اقتصادی شدیدی در ایران حاکم بود، اما در نهایت منجر به انقلاب شد، گفت: آن زمان باافتخار گفته می?شد که «مردم برای اقتصاد انقلاب نکردند»، اما الان چهار دهه از عمر انقلاب گذشته و شما کلمه?ای به غیر از اقتصاد در این مملکت نمی?شنوید. معنای این حرف این است که یا وضع مردم خوب شده، اما بیشتر نسبت به اقتصاد و معیشت حریص شده?اند یا معنای دیگرش این است که اوضاع آن?قدر خراب شده که مردم مجبور شده?اند دوباره به مسائل اقتصادی برگردند.
او در ادامه افزود: هر دو این گزاره?ها را که فرض کنید، فکر می?کنم شکست جدی? برای کسانی است که خودشان را طرفدار گفتمان اصولگرایی یا چیزی مشابه آن می?دانند.
معیشت و اقتصاد تاکتیک انتخاباتی است
این کارشناس گفت: به نظر من اما واقعیت کمی متفاوت است. درست است که معیشت و اقتصاد رکن مهمی است، اما بخشی از آن [تأکید بر معیشت و اقتصاد] را نامزدهای اصولگرا به?عنوان یک تاکتیک انتخاباتی برجسته می?کنند، بلکه بتوانند دولت را زمین بزنند و تغییر دهند. این خود فاجعه بدتری است. به صورت مطلق می?گویم، هیچ?گاه در تاریخ انتخابات ایران (بعد از انقلاب) نمی?بینید که نیروهای اصولگرا تنها چیزی که در ذهن داشته باشند و راجع به آن بحث کنند، اقتصاد و زنده?کردن منطق مارکس بنده?خدا باشد! تمام وعده?ووعیدها تنها روی این قضیه متمرکز است. معتقدم این اتفاق بسیار مهمی است و آثار و عوارضش باقی خواهد ماند. این?گونه نیست که فکر کنید فقط در این انتخابات این مباحث انجام می?شود و اگر آنها پیروز شوند دوباره بحث اخلاقیات و ارزش را مطرح می?کنند.
او در ادامه افزود: نیروهای اصولگرا وقتی خود را با این قضیه بسیج می?کنند، بعدا نمی?توانند از آن منفک شوند. این مثل موجی است که راه می?اندازی (موج را می?توان راه انداخت) ولی دیگر اختیارش دست شما نخواهد بود. عباس عبدی گفت: بخش دیگر ماجرا که اهمیت دارد این است که اصولگراها دچار یک بحران جدی در همین موضوع هستند. این انتخابات بیش از همیشه بحران اصولگرایی را مشخص می?کند. برای اینکه توضیح دهم، به گذشته برمی?گردم. در اوایل انقلاب دو جناح چپ و راست بودند که تقسیم?بندی آنها هم بیشتر اقتصادی بود؛ جناح اصولگرا بیشتر راست بود و موافق ایده بازار و جناح چپ بیشتر طرفدار دولت و سوسیالیسم. البته این دسته?بندی از سال ٧٢ به?بعد تغییر کرد که خارج از گفت?وگوی ماست.
این تحلیلگر سیاسی گفت: نکته کلیدی این است که اصولگراها در چارچوب خود نماندند، اما نمی?توانستند در چارچوب چپ هم وارد بشوند؛ چون چارچوب چپ الزاماتی دارد که آنها (اصولگرایان) با آن الزامات خیلی تطابق ندارند؛ مثلا سندیکاها و اتحادیه?ها (نماد نگرش چپ هستند) و هر نیروی چپی از سازماندهی و آزادی? آنها دفاع می?کند، اما اینها (اصولگرایان) این کار را نیز نمی?خواهند انجام دهند.
حمایت از احمدی?نژاد برای بازسازی
او افزود: بنابراین اصولگرایان دیگر نه می?توانستند راست باشند (به هر دلیلی) نه می?توانستند چپ بشوند. دراین?میان، پوپولیسم بر آنها حاکم شد. به نظر من احمدی?نژاد از اول نیروی اصولگرا نبود، اما چون هدف آنها رأی?آوردن بود ابتدا فکر کردند رأی نمی?آورد و به همین دلیل از او دفاع نکردند، اما بعدا که مشخص شد رأی می?آورد، از او به صورت کامل حمایت و خود را به?نوعی گروگان سیاست?های احمدی?نژاد کردند. آنها از سیاست?های احمدی?نژاد حمایت کردند چون فکر می?کردند این حمایت به بازسازی? آنها کمک می?کند.
گروگان سیاست?های احمدی?نژادشدن
عبدی در ادامه گفت: گروگان سیاست?های احمدی?نژادشدن آن?قدر به اصولگرایان فشار آورد تا بحث سال ٩٠ پیش آمد؛ آن ١١ روز خانه?نشینی. اصولگرایان و احمدی?نژاد از آنجا از هم جدا شدند، اما مشکلی که قبلا گفتم هنوز در آنها وجود داشت؛ یعنی نتوانستند ایده ایجابی مشخصی برای اقتصاد داشته باشند؛ به همین دلیل الان هم که دوباره وارد عرصه انتخابات می?شوند، سیاست?های احمدی?نژاد را به بدترین شکل? دنبال می?کنند.
عبدی اضافه کرد: فکر نکنید این کار را فقط برای رأی?آوردن می?کنند، نه، برای اینکه چیز دیگری برای جایگزین?کردن ندارند. پس تنها راهی که دارند همین است و فکر می?کنند این روش رأی?آور است، اما به نظر من اشتباه فاحشی را مرتکب می?شوند؛ چراکه اگر ایده?ها و شعارهای احمدی?نژاد ١٢ سال قبل مطلوبیت پیدا ?کرد، دلایلی داشت.
او ادامه داد: برای روشن?شدن این موضوع یک مثال می?زنم؛ کسی که در هوای گرم کویر یخ?فروشی داشته باشد، قطعا مردم از او استقبال می?کنند و به قیمت خوبی از او یخ می?خرند، اما اگر به هر دلیل اوضاع تغییر کند؛ مثلا کویر به قطب تبدیل شود یا یخ?فروش به قطب برود، کسی دیگر از او یخ نمی?خرد. مشکل اصولگرایان این است که آن زمانی که او (احمدی?نژاد) یخ می?فروخت، هوا گرم بود، اما الان یخ?فروشی در قطب است!
عبدی در ادامه صحبت?های خود افزود: فرض کنید در کل دوره احمدی?نژاد سالانه صد هزار شغل ایجاد شده باشد، اما اگر در هشت سال آقای احمدی?نژاد، معادل سال ٨٣ در دولت خاتمی ٦٠٠ هزار شغل ایجاد شده بود، در سال ٩٢، چیزی حدود چهارمیلیون و ٨٠٠ هزار شغل ایجاد شده بود و کسی هم نیاز به دریافت یارانه نداشت؛ یعنی با به?وجودآمدن چهارمیلیون و ٨٠٠ هزار شغل، صددرصد کار ایران به تحریم نمی?کشید و هیچ قدرتی به خود اجازه نمی?داد چنین سیستمی را تحریم کند.
آقای احمدی?نژاد همینی بود که بود
او در بخش دیگر سخنانش، با تحلیل شخصیت احمدی?نژاد و مقایسه او با کاندیداهای فعلی اصولگرایان گفت: آقای احمدی?نژاد همینی بود که بود. نقش خود را بازی می?کرد. نقش کس دیگری را بازی نمی?کرد. دیگران (نامزدهای دیگر اصولگرا) این?گونه نیستند، کسی که چهار درصد که سهل است، جزء یک ?درصد است، نمی?تواند این نقش را بازی کند.
دیگر نامزدها از ١٨سالگی در قدرت بودند
عبدی در ادامه تأکید کرد: مسئله?ای که اصولگرایان به آن توجه نمی?کنند، این است که (این را حتما توجه كنيد لطفا) احمدی?نژاد خود را بیرون از کاست قدرت تعریف کرد. احمدی?نژاد، هاشمی را برای اینکه با او بد بود، نزد! بلکه به خاطر این زد که او را نماد کاست قدرت می?دانست. چه موقع وضع هاشمی خوب شد؟ وقتی که خود را طوری در جامعه تعریف کرد که (نشان داد) دیگر در کاست قدرت نیست. احمدی?نژاد در این اواخر دیگر هاشمی را نمی?زد. چه چیزی را می?خواست بزند؟! چون، (هر حرکتی در این زمینه) نتیجه معکوس می?داد. او ادامه داد: بقیه (دیگر نامزدهای اصولگرا) چگونه می?خواهند این شعار (بیرون از کاست قدرت?بودن) را بدهند. آنها از ١٨سالگی در قدرت بودند. آنها که نمی?توانند کاست قدرت را نشانه بگیرند. شعارهای احمدی?نژاد در کنار نگاه? او به کاست قدرت بود که معنا داشت و متأسفانه آنها (نامزدهای اصولگرا) متوجه? این تفاوت نمی?شوند.
احمدی?نژاد خود را بیرون از قدرت تعریف می?کرد
عبدی پس از پایان صحبت?های خود به پرسش?های خبرنگاران پاسخ گفت. او در پاسخ به اینکه آیا صحبت?های احمدی?نژاد در خوزستان هم در ادامه ایفای نقش او خارج از کاست قدرت است؟ گفت: آقای احمدی?نژاد متوجه بود که چه می?گوید و بقیه کارهایی که بعدا انجام داد، نشان می?داد که علیه قدرت کار می?کند. بعد هم می?بینیم که در عید مبعث هم دعوت نمی?شود و به جای آن به مشهد می?رود و بازی خود را انجام می?دهد. او خود را بیرون از کاست قدرت تعریف می?کند. یکی از دلایلی که شعارهای او معنی می?دهد، باز در این کانتکست است. آنها این زمینه را ندارند؛ آمده?اند در قطب، یخ?فروشی زده?اند.
احمدی?نژاد طبقه?ای را نشانه نگرفته بود
عبدی در ادامه در پاسخ به این پرسش که رقبای روحانی، چه طبقه?ای را برای رأی?آوری نشانه گرفته?اند؟ گفت: آقای احمدي?نژاد هیچ طبقه?ای را نشانه نگرفته بود. بلکه کل جامعه را نشانه گرفته بود. اینها با این شعارهایی که می?دهند بخش عمده?ای از طبقه متوسط را از خود می?رانند. حتی نظرسنجی?ها هم همین را نشان می?دهد. یعنی نه?تنها چیزی به نفع آنها نشده، بلکه یک مقدار به ضرر آنها هم شده است. مسئله این است که مردم به چنین سیاستی باور ندارند، مسئله?ای که نامزدهای اصولگرا به آن توجه نمی?کنند، شکسته?شدن این باور است.
آسیاب تندترش کن
او ادامه داد: یک وقتی درآمدهای نفتی وجود داشت. اما حالا همه می?دانند اینها در اختیار رئيس?جمهور نیست، در اختیار مجلس و در قالب برنامه ششم توسعه است. همین برنامه ششم منابعی را که برای آن نوشته شده ندارد، چه برسد به اینکه بخواهند منابع مالی بیشتری را هم به آن اضافه کنند. باز هم یک مثال بزنم، یک بازی بود به اسم «آسیاب تندترش کن، تندتر و تندترش کن!» نامزدهای اصولگرا در مسیری قرار گرفته?اند که مجبورند شعارها و قیمت?ها را بالا ببرند.
معنای بی?کار را نمی?دانند
او ادامه داد: مثلا این شعاری که گفتند هر کسی بی?کار است ثبت?نام کند، نشان می?دهد اصلا متوجه نیستند قضیه چیست. بی?کار در قاموس مرکز آمار معنای خاصی دارد. نه اینکه کسی که شاغل نیست بی?کار باشد؛ شاغل?های ما فقط ٣٧ درصدند، ٦٣ درصد دیگر شاغل نیستند، به آنها که نمی?گویند بی?کار. بی?کار آنهایی هستند که دو هفته منتهی به نظرسنجی دنبال کار بوده و پیدا نکرده?اند، حالا ممکن است کسی ناامید شده و دیگر دنبال کار نباشد، او را بی?کار حساب نمی?کنیم، او منفعل است. به آن معنا ما سه?میلیون?ونیم بی?کار داریم. عبدی اضافه کرد: حالا اگر بگویید کسی که کار ندارد، ثبت?نام کند، تمام آن ٦٣درصد ثبت?نام خواهند کرد. نه?فقط آنها که حدود هفت، هشت میلیون از شاغل?ها ثبت ?نشده?اند، مثل کسی که با ماشین خود دارد کار می?کند، او هم می?تواند ثبت?نام کند، زن خانه?دار نیز می?تواند ثبت?نام ?کند.
برنامه?ای برای  اقتصاد ندارند
عبدی ادامه داد: همه اینها معرف چند چیز است. یکی اینکه اینها برنامه?ای برای اقتصاد ندارند و دوم اینکه می?خواهند به هر قیمتی به قدرت برسند. اجازه بدهید که یک نکته بگویم. فردی از من پرسید که آن طرف می?گویند هاشمی، خاتمی و روحانی به طبقات فقیر کاری ندارند، نظر شما چیست؟ من گفتم اصلا فرض کنید همین?طور باشد. تنها راه برای طبقه فقیر و حتی اقوام و مذاهب این است که بگذاریم خودشان حضور داشته باشند و بر این توافق کنیم. اگر در منطقه?ای فقر فراگیر شد باید صدای خودشان درآید، خودشان تشکل داشته باشند، نه اینکه من بگویم «خفه شوید، من به شما کمک می?کنم».
او در همین جا ادامه داد: چرا نمی?گذارند اتحادیه داشته باشند؟ چرا نمی?گذارند سندیکاها شکل بگیرند؟ چرا اتحادیه?ها را وابسته می?کنند؟ چنین کسی حق ندارد از حقوق این طبقات دفاع کند. اصلا به این شکل حق نداریم از حقوق کسی دفاع كنيم. ما باید از این دفاع کنیم که آنها بتوانند از حقوق خودشان دفاع کنند.
او ادامه داد: قرار نیست من وکیل مدافع و قیم اقوام و دیگران باشم، اگر خودشان متحد باشند، جایگاه و منافع خود را پیدا می?کنند و همه هم به آنها احترام می?گذارند. مشکل اصولگراها اینجاست که خود را قیم دیگران می?دانند و می?خواهند اعمال قیومیت و از طرف آنها صحبت کنند. این نقطه قوت اصلاح?طلبان و آقای روحانی است که بگویند قصد ما این نیست که به صورت جزئی از حقوق آنها دفاع کنیم، بلکه قصد ما این است که آنها متحد شوند و اهداف خود را پیش ببرند و منافع? خود را تأمین? کنند. ولی در این جامعه متأسفانه صدای هیچ?کس سازمان?یافته نیست. در حوزه سیاسی دست آقای روحانی و جهانگیری برای طرح مباحث مردم?پسند به اندازه کافی باز است.
شعار ١,٥ میلیون شغل شبیه شوخی است
او در پاسخ به این سؤال که ارزیابی شما از وضعیت چهارساله اشتغال?زایی دولت چیست هم گفت: اگر منظور این باشد که آیا این وضع مطلوب جامعه ماست؟ به?هیچ?وجه، ولی ارزیابی?ای که از عملکرد یک سیستم می?شود با درنظرگرفتن ورودی و خروجی است؛ چه?چیزی وارد شده و چه?چیزی خارج شده است. بنابراین درباره آقای روحانی باید این?گونه نگاه کرد.
عبدی اضافه کرد: معتقدم که آقای روحانی بیش از حد بر برجام تأکید کرد. برجام نکته بسیاربسیار مهمی بود، بدون حل برجام جامعه هیچ قدمی نمی?توانست بردارد، اما معتقدم روحانی برای خنثی?کردن مخالفان، تصویری بیش از اندازه از نتایج برجام ارائه کرد. آنچه برای من مهم است، این است که از سال ٩٤ که برجام به ثمر رسید، آمار مرکز آمار نشان می?دهد که سال گذشته وضعیت اشتغال خوب بود و به ٧٠٠ هزار رسید، هرچند که امیدی ندارم این عدد در سال جاری تکرار شود، اما، بعضی از نامزدها شعار ٥/١ میلیون شغل در سال را می?دهند که بیشتر شبیه شوخی است.
او افزود: شاید اگر از ابتدا نگاه مستقل?تری به اقتصاد و اشتغال می?شد، این روند یک سال زودتر هم اتفاق می?افتاد. ببینید برجام یک مانع را برداشت؛ مانعی که جلوي هر کاری بود، اما وقتی این مانع را برداشتید مشکلات قبلی سر جای? خود هستند. درست است که برجام در سال ٩٤ به نتیجه رسید، اما از سال ٩٣ علامت?های موفقیت وجود داشت. می?شد زودتر جامعه را تحریک کرد. بااین?حال بدون برجام نمی?شد مملکت را تحرک داد، ولی به نظرم تا حدی بیشتر از این هم ممکن بود.