خسرو دهقانی

انتخابات شورای شهر در بوشهر مناقشات زیادی را به همراه داشت. از مناقشات بر سر لیست ها گرفته تا بازار رای و کمپین های متفاوت . در خصوص انتخابات شورای شهر بوشهر می توان  به ذکر چند موضوع  پرداخت . 

کالایی شدن رای 

انتخابات شورای شهر هر دوره بیش از دوره های قبل کالایی و  پرزرق و برق دار تر می شود و از ارزشهای سیاسی و اجتماعی تهی می گردد. متاعی که غالب کاندیداها به رای دهندگان عرضه می کنند هر چیزی اسمش را می توان گذاشت الا  «برنامه» . غالب نامزدها ( نه همه نامزدها ) نیز به فراست دریافته اند که برای موفقیت و عرضه خود لازم نیست برنامه عملیاتی منسجمی داشته باشند یا به حزب و جناح خاصی منتسب باشند. آنها کافی است خود را بیشتر تحمیل کنند و تا می توانند عده  و نفر جمع کنند. راههای دستیابی به رای دراین فرمول به خصوص برای نامزدهایی که می خواهند یک شبه ره صد ساله روند و بدون داشتن  عقبه اجتماعی یا سیاسی مشخص پیروز انتخابات شوند ساده است. عناصری چون جوانی ، هزینه کردن های هدفمند، جذابیت و البته همیاری دوستان و اقوام پرعده می تواند موثر باشد. 

در عرصه ای که رای بیش از هر زمان دیگری کالایی شده است ، نامزدهایی که روحیه و خصلت بازارمنشانه ندارند و بر اسلوب صدق و اخلاق وارد کارزار می شوند ؛ در غالب اوقات نمی توانند در رقابت با این دسته از نامزدها توفیق چندانی داشته باشند. در شب های انتخابات وقتی وارد خیابان باغ زهرای (شهید مطهری ) شهر بوشهر می شدید اولین حسی که به شما دست می داد این بود که وارد بازاری شده اید که که نه خریدار و نه فروشنده  جنس اصلی یعنی؛  برنامه  و خط و مشی را مبادله نمی کنند بلکه هر کس سعی دارد به کم مایه ترین وجهی خود را عرضه کند . 

نبود احزاب فراگیر و ریشه دار و اجبارا متوسل شدن به شورایی نامتجانس به این وضعیت دامن زده است .

لیست در برابر کمپین

بهترین شیوه برای معرفی نامزدها و داشتن برنامه عملیاتی مشخص این است که حداقل دو یا چند حزب مشخص و فراگير وجود داشته باشد و با یک سازوکار انتخابات حزبی، احزاب به صورت مجزا یا ائتلاف های دوگانه یا چند گانه نامزد معرفی کنند و مردم هم نامزدهای خود را از میان این احزاب برگزینند و از آنها برنامه و مسئولیت طلب کنند و در صورت محقق نشدن برنامه ها ، حزب یا احزاب پیروز را به چالش بطلبند . متاسفانه فقدان چنین سازوکارهایی باعث شده است تا در جناح اصلاح طلب شورایی متشکل از احزاب و شخصیت های متنفذ شکل گیرد که خود این ترکیب  نامتجانس در شهرهایی کوچکی چون بوشهر به طور طبیعی نمی تواند پاسخوی همه سلایق باشد به ویژه آنکه عدم انسجام درونی ( به عنوان نمونه صدور بیانیه بخشی ازاعضای  شورا و تبری جستن از لیست !)  و کارگردانی ضعیف منافع متضاد ( سیاست چیزی نیست جز کارگردانی منافع متضاد ) باعث شده است تا چینش نامزدهای اصلاح طلب مورد مناقشه بسیار باشد. اگر این کارگردانی به گونه ای بود که فقط می توانست 10 درصد آرای روحانی در بوشهر ( از مجموع بیش از 80 هزار رای به روحانی ) ساماندهی و جهت دهی نماید؛ هر 9 نفر اعضای لیست می توانستند در شورای شهر جای گیرند. این عدم توفیق در بسیج سیاسی شهروندان باعث شد تا نسبت میان انتخابات شورا و ریاست جمهوری بی معنی باشد و لیست  در برابر کمپین های پرزرق و برق رنگ ببازد .

نقش کمپین در انتخابات شورای شهر بوشهر

داشتن یک کمپین ( کارزار )  قوی در انتخابات در همه جای دنیا یک شرط مهم و کافی برای موفقیت در انتخابات است . کمپین کردن به معنی زدن ستاد و پخش پوستر نیست. در  یک کمپین خوب عناصر متعددی وجود دارند که هر یک می تواند در بسیج آرای شهروندان نقش مهمی داشته باشد. آوردن پول درانتخابات امروزی که بیش از هر زمان دیگر کالایی شده است نقش مهمی دارد. به خصوص نامزدهایی که عقبه سیاسی و اجتماعی ندارند و بخواهند این کمبود را با هزینه کرد مناسب پر کنند. اما اگر عناصر دیگر با هزینه ها ممزوج نباشد حتی  صرف آوردن منابع مالی نمی تواند گره گشا باشد. مسئله زمان بندی یا تایمینک در کمپین ها نقش موثری دارد . نامزدهایی که از ماهها یا حتی سالهای قبل برای روز انتخابات برنامه دارند و به مرور و به صورت تدریجی به صورت چهره به چهره کار کرده اند می توانند موفقیت  خود را لمس کنند . اما در یک کمپین قدر نقش پیاده نظام هم خیلی مهم است. داشتن پیاده نظام قوی و البته وفادار و آوردن همه توان به صحنه  اکسیژن حیاتی نامزد را در فضا پراکنده می کند . کارزار صرف در شبکه های اجتماعی باعث می شود تا بخشی از توان بسیج رای بالفعل نگردد . در همین انتخابات برخی از نامزدها برای پیروزی ،  تیم های متعددی را بسیج کرده بودند. از مشاوران حرفه ای گرفته تا استفاده از خبرنگاران زبده و فعالین شبکه های اجتماعی .

عنصر مهم دیگر در کمپین ها رسانه است . برخی نامزدها در شبکه های اجتماعی گروههای  5 هزار نفری وفادار به صورت زنجیره ای شکل می دادند و به اشکال متفاوت با ساختن سرپل های متنفذ،  شبکه هایی را شکل داده بودند و اتفاقا افراد پیروز در انتخابات بعضا از همین ابزارها به طورهدفمند بهره برداری کردند. در نهایت سازماندهی کمپین مهمترین مولفه یک کمپین است تا بتواند عناصر ذکر شده را مدیریت و ساماندهی کند. 

در انتخابات اخیر غالب نامزدهایی که کمپین موفق تر و نیرومند تری داشته اند ؛ توانسته اند بسیج رای مناسب تری را برای خود رقم زنند. در واقع در بوشهر لیست در برابر کمپین ها در بسیج و سازماندهی رای کم آورد. افراد معدودی که در لیست توفیق حضور در شورا را یافتند ؛ بار آنها را کمپین های قدر بار کرد و اگر هم از لیست مایه ای گرفته باشند ، چند صد رایی بوده که در رقابت تنگاتنگ به مدد آنها شتافته است .