از مرگ گربه?ماهیان تا مرجان?ها؛ تبعات صیادی غیرمجاز در خلیج فارس

حمیدرضا بارگاهی در گفت و گو با ایسنا با اشاره به اینکه گربه?ماهیانی که در منطقه جاسک از بین رفتند، کف?زی هستند و نزدیک به کف دریا زیست می?کنند، اظهارکرد: صید ساحلی با قایق در منطقه جاسک به دو روش «گوشگیر» برای صید ماهیان سطح?زی درشت مانند تون ماهیان یا ماهی شیر و روش متداول دیگر به?نام ?«پرساین دو قایقی»انجام می?شود که این روش برای صید ماهیان سطح?زی ریز از جمله ساردین ماهیان مانند ماهی موتو یا ماهی حشینه و ماهی ?پهلو نقره?ای با استفاده از دو قایق صورت می?گیرد. با این حال متاسفانه در این منطقه از روش?های صید غیرمجاز مانند صید ترال با قایق نیز استفاده می?شود.

وی ادامه داد: با توجه به روش?های صیدی که در منطقه جاسک مورد استفاده قرار می?گیرد، دو احتمال برای علت مرگ این دو سری گربه?ماهی وجود دارد که می?توان به روش صید ترال با قایق و ?«پرساین» دو قایقی در مناطق کم عمق اشاره کرد. روش صید ?«پرساین» دو قایقی برای برداشت از ماهیان سطح?زی در مناطقی با اعماق بالاتر مورد استفاده قرار می?گیرد و در صورتی که از این روش در مناطقی با عمق کمتر استفاده شود علاوه?بر ماهیانی که در سطوح آب هستند، ماهیان کف?زی مانند شوریده، سنگسر و سرخو یا گربه ماهیان را نیز برداشت می?کند.

به گفته رئیس گروه بهسازی و توسعه زیستگاه?های سازمان شیلات، از آنجایی که گربه?ماهی ارزش اقتصادی کمتری نسبت به سایر آبزیان با ارزش?تر این منطقه دارد و به?دلیل چرب بودن گوشت آن زودتر فاسد می?شود بنابراین زمانی?که این ماهی در تور صیادان به دام می?افتد و حجم قایق و مخازن آن ?پر شود مازاد آن را به?دلیل کمبود جای قایق در دریا رها می?کنند.

وی ادامه داد:? گربه?ماهی?ها از خانواده آریده (ARIIDAE) هستند و زمان تخم?ریزی به سمت ساحل می?آیند و گله? تشکیل می?دهند و به?همین خاطر در تور صیادان تعداد زیادی از آن?ها گرفتار می?شوند و حجم قایق را ?پر می?کنند.  نخستین باری که در ۱۳ فروردین تعداد زیادی گربه?ماهی تلف شده در ساحل مشاهده شد این گربه?ماهیان باعث غرق شدن قایق شده و  تمام ماهیان در دریا رها شده بودند اما به?دلیل اینکه فاصله با ساحل زیاد نبود وقتی که به ساحل آمدند توسط صیادان برای پودر ماهی جمع آوری شدند اما در حادثه دوم گربه ماهی?ها به?دلیل فاصله زیاد با ساحل در محدوده بیشتری پراکنده شدندهمچنین اکثر ماهیان فاسد یا متلاشی شده بودند و ارزش جمع آوری برای پودر ماهی را نیز نداشتند. این حوادث از اتفاقات کار صیادی و مخاطرات این شغل است.

این دکتری بوم?شناسی دریا با اشاره به اینکه خلیج فارس به?دلیل عمق کمی که دارد محل مناسبی برای صید ترال نیست، گفت: در بستر خلیج فارس آب?سنگ?های مرجانی به?صورت ?پراکنده و در حاشیه اطراف جزایر وجود دارند و این مرجان?ها معمولا تا عمق ۱۲ متر ادامه دارند اما مرجان?های نرم تا عمق ۷۰ متر نیز ادامه دارند و خلیج فارس یکی از بهترین زیستگاه?های مرجان نرم است که گونه?های بسیار متنوعی از این مرجان?ها را می?توان تا بیش از عمق ۷۰ متر نیز مشاهده کرد.

وی ادامه داد: مرجان?ها محل تخم?ریزی و زادآوری بسیاری از آبزیان هستند بنابراین روش صید ترال کف که در خلیج فارس برای صید میگو و برخی ماهیان کف?زی مورد استفاده قرار می?گیرد آسیبی جدی به زیستگاه?هایی که در مناطق عمیق?تر وجود دارند، وارد می?کند و از همین رو به? لحاظ کارشناسی روش مناسبی برای صید در خلیج فارس به?حساب نمی?آید.

به گفته بارگاهی، تغییرات اقلیمی و گرمای شدید سال ۲۰۱۷ باعث شد ۹۰ درصد مرجان?هایی که در اعماق کمتری وجود دارند از بین بروند این در حالیست که بازیابی و بازسازی این مرجان?ها حدود ۸ تا ۱۰ سال زمان می?برد بنابراین لازم است تا حد امکان فشار صیادی، بهره?برداری و گردشگری را در این مناطق کاهش دهیم تا این مناطق مرجانی بتوانند خود را بازسازی کنند.

این دکتری بوم?شناسی دریا با بیان اینکه اکنون صید کشتی?های صنعتی به روش ترال در خلیج فارس ممنوع شده است، تصریح کرد: با این حال متاسفانه لنج?ها و قایق?ها به?صورت غیرمجاز به?روش ترال در این منطقه صید می?کنند.

وی ادامه داد: تور گوشگیر زیرآبی و تورهای لنگری - که بیشتر در مناطق خوزستان و بوشهر مورد استفاده قرار می?گیرد - بسیاری از آبزیان در خطر انقراض مانند لاک?پشت، دلفین و کوسه ماهیان را نیز به?صورت  ضمنی درگیر می?کند و این مساله باعث فشار مضاعفی بر حیات آبزیان می?شود.

این دکتری بوم?شناسی دریا با اشاره به اینکه به?دلیل شرایط اقتصادی و معیشتی صیادان و مردم منطقه خلیج فارس چاره دیگری ندارند، اظهار کرد: ۱۴ هزار صیاد دارای مجوز در منطقه خلیج فارس و دریای عمان فعالیت می?کنند و می?توان گفت که به?دلیل شرایط دشوار اقتصادی معیشتی حاکم بر کشور به همین تعداد صیادان غیرمجاز نیز در این منطقه فعالیت می?کنند و متاسفانه هیچ قانونی را رعایت نمی کنند و کسی هم با آن?ها کاری ندارد.

بارگاهی در ?پایان راه حل کاهش فشار بر حیات آبزیان خلیج فارس را بازنگری در روش?های صید موجود دانست و گفت: لازم است روش?های مخرب صید برای مدتی تعطیل شوند و یا روش?هایی که آسیب کمتری به زیستگاه?ها وارد می?کنند، مورد استفاده قرار گیرند. سازمان شیلات اکنون در حال ترویج روش صید با قلاب است چراکه این نوع صید به کف و بستر دریا آسیب نمی?زند. هرچند در این روش نیز صید ضمنی یعنی گونه?هایی که مورد هدف نیستند، صید می?شوند اما با آموزش صیادان می?توان به آنان توصیه کرد که این گونه?های در معرض خطر را آزاد و با روشی که آسیب کمتری به بستر دریا و زیستگاه?ها وارد می?شود، صید کنند.