فرزندان عجول و والدین شرمسار

یونس قیصی زاده

به دنبال ورود به دنيای مدرن، اضطراب?ها و دغدغه?های جديدی نیز در زمینه?های مختلف سر بر آورد و در مقايسه با گذشته، طيف وسيعی از تشویش و اضطراب?ها انسان را احاطه کردند. از جمله اتفاقات مهم دوران مدرن، خارج شدن منزلت و موقعيت اجتماعی و اقتصادی از حالت موروثی بود. به قول «آلن دوباتن» نويسنده فلسفی: «ما اولين نسلی هستيم که باور دارد منزلت، چه پايين چه بالا، ارثی نيست و چيزی است که ما خودمان خلقش می?کنيم». همين فکر و تلاش برای رسيدن به منزلت، در کنار ایجاد فرصتی بی?نظیر، دغدغه?ها و اضطراب?های جديد و بی?سابقه?ای را نیز موجب شد. سال?هاست که سخنرانان و نويسندگان کتاب?های انگيزشی به مردم می?گويند که هر کسی می?تواند هر آن چه می?خواهد بشود و در اين راه، هيچ محدوديتی وجود ندارد و کافی است فقط بخواهی و کار تمام است؛ “به بيل گيتس نگاه کنيد، يک انسان با انگيزه زياد که کامپيوترش را به گاراژ برد و الان با ثروت 147 ميليارد دلاری جزو ثروتمندترين افراد جهان است. و يا برای موفقيت، تنها سقف آسمان مرز ماست و یا به آن چه دوست داريد فکر کنيد تا آن مطلوب محقق شود. يا اين?که، انرژي مثبت بفرستيد به سمت کائنات تا مشکلات?تان برطرف شود و...”!

اين تفکرات هيجان?آوری است که امروزه بسياری از جوانان ما در سر دارند، اين?که قدرت خودتان را کشف کنيد تا ثروتمند شويد و يا از کائنات بخواهيد تا درآمدتان به سطح بالايی برسد و... اعتقادی که می?گويد با خواستن و اراده می?توان به همه جا رسيد!

اما اگر سوی نگاه?مان را از کائنات کمی به طرف زمین بچرخانیم، متوجه خواهیم شد مساله به اين سادگی هم نيست که اراده کنی و «بيل گيتس» شوی، صرفاً انگيزه داشته باشی و سايت آمازون را با درآمد سالانه 233 ميليارد دلاری راه بيندازی، پشت کامپيوتر بنشينی و با زدن چند دکمه، «مارک زاکربرگ» بشوی و فيسبوک ديگری راه بيندازی و 131 ميليارد دلار ثروت را پارو کنی و...! اين?ها روايت?های زيبايی هستند که البته صدها اما و اگر دارند که به آنها بی?توجهيم و به قول حضرت حافظ: «هزار نکته?ی باریک?تر ز مو این?جاست»! به عبارتی، نکته مهم تفاوت بين حقيقت زندگی و باور و آرمان افراد است. 

اين که ما فکر کنيم موفقيت در زندگی به همين سادگی حاصل می?شود و می?توان ره صد ساله را یک?شبه پیمود و برای ثروتمند شدن فقط قدرت و انگيزه و پيدا کردن راه?هايش کافی?ست، باعث می?شود تا بسياری از افراد با ديده تحقير و دلخوری به والدين خود بنگرند و از آن?ها سخت گلايه?مند باشند که چرا به اندازه کافی تلاش نکرده و از ساختن يک زندگی راحت و آرام برای فرزندان?شان غفلت نموده?اند و بدين?وسيله حس شرمساری را نثار والدينی کنند که گرچه هر چه در توان داشته?اند برای آسايش خانواده به کار گرفته?اند، اما ممکن است فکر کنند که راه را اشتباه رفته?اند. با هر چه بیشتر شدن اهمیت پول در جامعه، عجيب نيست اگر بگوييم شايد بيشترين گلايه فرزندان از والدين حول و حوش اين توقعات دور می?زند و بيشترين شرمساری والدين مقابل فرزندان نيز بدين خاطر رقم می?خورد. 

اما خوب است بدانيم اوّل اين?که جهان اين قدر عادلانه نيست که بر اساس شايسته?سالاری به توزيع منزلت و موقعيت و ثروت اقدام شود. هنوز با قاطعيت می?توان گفت دچار زندگی ناعادلانه?ای هستيم و در امور اجتماعی، شغلی و اقتصادی و... بسياری از فرصت?ها و اوضاع و احوال از کنترل ما خارج است. در دنيای واقعی حوادث و شرايط به دلخواه ما و طبق نقشه?ی از پیش تعیین شده رخ نمی?دهند. در جامعه?ای زندگی می?کنيم که گرچه توقع?مان از رسيدن به موفقيت و زندگی ايده?آل بالا رفته، اما شرايط رسيدن به آن?ها فراهم نشده و امکانات به دست آوردن آن?ها نیز عادلانه توزيع نشده?اند. البته گرچه زندگی منصفانه نيست، اما می?توانيم با درستی، شرافت، صداقت، مهربانی، وفاداری، دلسوزی و محبت و... به عنوان میراثی اصیل و ماندگار، طوری رفتار کنيم که شرایط را به سمت بهتری سوق دهيم. چکیده این?که زندگی را با ديدگاهی واقع?بينانه بايد ديد. ضمن اين که خيلی?ها برای مقاصدی با هم رقابت می?کنند که فقط عده?ای محدود امکان دستیابی به آن?ها را دارند و اين جز نومیدی و تيره?روزی نتيجه?ای در بر ندارد، چرا که مشخص است تعداد انسان?هايی که نمی?توانند به چنين موفقيت?های بد تعريف?شده?ای برسند، خيلی بيشتر از افرادی است که به آنها دست می?يابند. «اسپينوزا» فيلسوف معروف هلندی که نظراتش در اين سال?ها بسيار مورد توجه قرار گرفته، اعتقاد داشت «شرطی?سازی اجتماعی اذهان ما را از اين نظر آلوده می?کند که عزت نفس ما بستگی به اين دارد که از ديگران بهتر باشيم و از آن?جا که اين بهتر بودن از بقيه برای بيشتر انسان?ها مطلقاً محال است، اين شرطی?سازی تضمين می?کند که بيشتر انسان?ها درباره خودشان حکم می?کنند که شکست خورده?اند و احساس ناايمنی و ناارزندگی کنند».

دوم هم اين?که دل بستن به استثناءها و در گاراژ ثروتمند شدن و با يک کليک، پول زيادی به دست آوردن براي الگوی زندگی عموم افراد، سرابی بيش نيست. ضمن این?که باید به این نکته نیز توجه داشت که ما فقط روی خوش موفقیت?های افراد را می?بینیم و چه بسا افراد بزرگ و موفقی که بارها شکست خورده و تا مرز ورشکستگی هم رفته باشند و دوباره از خاکستر برخاسته باشند. حقيقت اين?که رسانه?ها به افراد ناکام علاقه?ای ندارند و همين موضوع ما را دچار «خطای بقا» می?کند که شانس موفقيت خود را بيشتر از آن چه هست، برآورد کنيم. پشت هر مایکروسافت، آمازون، تسلا و فيسبوک و... هزاران هزار افراد ناکامی است که بی?سر و صدا در قبرستان افراد ناموفق جای گرفته?اند و اين همان واقعيت تلخی است که رسانه?ها ما را به وادی قبرستان پروژه?ها، سرمايه?گذاری?ها و شغل?هایی که در زمانی، بسيار اميدوار کننده بودند، ولی شکست خورده?اند  نمی?برند.

بهتر آن است که ابتدا ضمن پرورش و توسعه?ی مهارت?ها و توانمندی?هایمان، بیشتر از آن?که از پدر و مادر و دیگران انتظار داشته باشیم، به خود تکیه کنیم و همچنین این نکته را درک کنیم پدران و مادران ما به اندازه کافی و حتی بيش از توان?شان برای به رفاه رساندن خانواده?شان تلاش کرده?اند، از تفريح خود زده?اند، چشمان خود را به روی خواسته?های شخصی خود بسته?اند، رسيدن به لذت?های فردی خود را رها و به سختی کار کرده? و قامت?شان زیر فشار سنگین روزگار خمیده شده تا خانواده?ای موفق بسازند. خستگی آن?ها در اين دوران، نشانه?ای از بسياری تلاش و زحمت و قناعت و صرفه?جويی بوده که آن?ها در همه سال?های گذشته به خاطر خانواده متحمل شده?اند.

در مجموع خوب است بدانیم که به دست آوردن يک زندگی با رفاه نسبی، نياز به زحمت و تلاش و برنامه?ريزی و مخاطرات بسيار و همچنین عبور و درس گرفتن از شکست?ها دارد که جوانان بايد خود را برای طی نمودن اين راه آماده کنند. تحصيل و به دست آوردن مهارت و داشتن انگيزه و برنامه?ريزی و... تنها شروع پيمودن  اين راه پرفراز و نشيب است.

 اين که در جوانی فکر کنيم سريع و فوری می?توانيم يک زندگی شش?دانگ، بی?دغدغه و در رفاه کامل داشته باشيم، با واقعيت?های زندگی همخوانی ندارد. 

بگذاريم لذت ساختن يک زندگی موفقيت?آميز را در طی سال?های عمرمان بچشيم.  آن?چه ما را در ماراتن نفس?گیر و سخت زندگی به نتیجه?ی مطلوب می?رساند، برداشتن گام?های کوچک اما مطمئن و مداوم توام با برنامه?ریزی دقیق است و نه عجله داشتن و پريدن?های خيالی و ميان?برهايی در کوچه?های بن?بست.

    (هفته نامه نسیم جنوب – سال بیست و چهارم – شماره 976)  

#یونس_قیصی_زاده #دختر #پسر #تربیت #خانواده #زندگی #کائنات #بوشهر #نسیم_جنوب