مدرسه زندگی

که عشق آسان نمود اول

یونس قیصی زاده (دانش آموخته دکتری روانشناسی)

نیاز به عشق ورزیدن و احساس پیوند و تعلق داشتن، عاملی است که ما را به سمت ایجاد رابطه با دیگران و حفظ این روابط می?کشاند.

در فیلم «بهتر از این نمی?شود» ( As God As it Gets) «ملوین» شخصیت اصلی داستان که نقش آن را «جک نیکلسون» (بازیگر معروف  فیلم دیوانه از قفس پرید) باز می?کند، هیچ رابطه صمیمانه و رضایت بخشی با دیگران ندارد و همانند بقیه افراد برای برخورداری از یک زندگی مطلوب، نیاز دارد که حداقل با یک فرد رابطه رضایت بخشی داشته باشد اما وقتی در ارتباط با دیگران ناکام می?شود، دچار رنج و ناراحتی شده و به رفتارهای وسواسی و اجباری دست می?زند.

«ویلیام گلسر» روان شناس مشهور که وی را با «نظریه انتخاب» می?شناسند در کتاب «واقعیت درمانی  نوین» ضمن اشاره به این فیلم می?گوید که ملوین به منظور غلبه بر درد ناشی از زندگی منزوی خود، دست به انتخاب مجموعه?ای از رفتارهای وسواسی و اجباری و اغلب ناموفق می?زند تا بدین ترتیب از بروز طغیان خشم انتخابی خود به هنگام سرخوردگی از روابط با دیگران، جلوگیری کند.

در ادامه فیلم شاهد هستیم که ملوین تمایلی به برقراری ارتباط با «کارن» (که نقش او را هلن هانت بازی می?کند) که یک مادر مجرد و گارسون رستوران است، دارد. کارن كه دارای پسر هفت ساله?ای است که از بیماری آسم رنج می?برد، ظاهری قوی و مقاوم از خود نشان می?دهد، اما در عین حال می?داند که در شرایط کنونی، زندگی اجتماعی و جنسی?اش به تدریج رو به زوال می?رود. رفت و آمد ملوین به رستوران ضمن آشنایی وی با کارن، باعث می?شود تا کارن از نزدیک شاهد رفتارها وسواسی و اجباری ملوین باشد.

کم کم بین آنها علاقه?ای شکل میگیرد و در صحنه?ای از فیلم که ملوین با کارن در سفر به یک رستوران شیک رفته?اند، طبق معمول ملوین با درشت گویی باعث ناراحتی این زن می?شود.

زن رو می?کند و به مرد و می?گوید: تو فقط از خودت تعریف می?کنی و اگر الان از من تعریف نکنی، از این رستوران می?روم.

ملوین با سختی و عذاب زیاد شروع به حرف زدن می?کند و می?گوید: روانکاوم می?گوید که در ۵٠ تا ۶٠ درصد موارد، قرص?هایی هستند که باعث بهبودی می?شوند ولی من از این قرص?ها بیزارم اما آن شب که تو به در اتاقم آمدی، من از صبح روز بعد شروع کردم به خوردن قرص?ها.

زن با تعجب به مرد نگاه می?کند و میپرسد که حالا این کجاش تعریف از من بود؟

مرد این بار با اطمینان خاطر جواب میدهد: تو باعث می?شوی من بخواهم آدم بهتری باشم.

زن که سرشار از رضایت شده است می?گوید: شاید این بهترین تعریفی باشد که در عمرم شنیده?ام.

- شاید یکی از مزایای عشق همین باشد که باعث بهتر شدن ما می?شود و به خاطر دیگری سعی می?کنیم آدم بهتری باشیم، بخاطر دیگری دست به کارهایی بزنیم که خوشمان نمی?آید و تغییراتی در خود به وجود بیاوریم که برایمان سخت است، اما همه اینها برای بهتر شدن در نزد دیگری و با میل و رغبت صورت می?گیرد.

البته نتیجه چنین تغییراتی رضایت دو طرف است چرا که در زندگی مشترک نیاز است به تفاهمی ماندگار رسید و برای به دست آوردن این تفاهم نباید بر روی پذیرفتن ویژگی?های اشتباه و ناخوشایند خودمان اصرار کنیم بلکه برای بهتر شدن و ایجاد یک تفاهم، باید سعی کنیم که این ویژگی?های ناپسند و رفتارهای ناجور را تغییر دهیم.

- چیزی از آشنایی آنها نمی?گذرد که رفتارهای وسواسی و اجباری ملوین به طور چشمگیری کاهش یافته و به نقطه?ای رسیده که به نظر می?رسد آنها می?توانند یک زندگی طبیعی را با هم داشته باشند و اینگونه  می?شود که در یک شب سرد و زیبا آنها در حالی که دست در بازوان یکدیگر انداخته?اند، عاشقانه به سوی زندگی مشترک می?روند و یک بار دیگر عشق بر همه مشکلات فایق می?آید!

اما این همه ماجرا نیست و ادامه داستان به خارج از سینما کشیده می?شود.

 «گلسر» می?گوید هنگامی که از سینما بیرون آمدیم، به همسرم گفتم: «یک هفته بعد مشکلات جدی آنها شروع می?شود.»

اینجاست که عشق به لرزه می?افتد و با زندگی مشترک با خطر و تهدید روبرو می?شود چرا که «گلسر» معتقد بود که اگر این مرد برای اصلاح رفتارهای خود از یک روان?شناس کمک نگیرد، رابطه آن?ها پس از یک هفته خراب خواهد شد.

این همان نکته مهمی است که معمولاً پس از ازدواج فراموش می?شود که نگهداری عشق نیاز به هوشیاری و تلاش و یاد گرفتن مهارت?های جدید در زندگی مشترک دارد. این که فکر کنیم «ازدواجِ با عشق» حلال مشکلات پیچیده زندگی است، اشتباهی است که متاسفانه این روزها زیاد شاهد عواقب آن هستیم به طوری که از هر سه ازدواج در کشور، یکی به طلاق می?انجامد و عشقِ هنگام ازدواج به تلخی جدایی هنگام طلاق ختم می?شود.

به همان اندازه که در آغاز برای رسیدن به عشق و تفاهم، انگیزه و شوق داریم و تلاش کرده?ایم، پس از گذشت چندی از  وصال و فروکش کردن هورمن?های «دوپامین» و «اکسی توسین» و فرو نشستن فوران میل جنسی نخست، و در ادامه زندگی، چندین برابر آن باید برای زنده نگهداشتن این عشق و محکم و پایدار کردن این تفاهم، کوشش کرد و نگذاشت که گذر ایام و حضور مکرر و هم صحبتی دایمی، لذت عشق را از بین ببرد و ملال و دلزدگی زندگی مشترک را به همراه بیاورد و کار به تحمل همدیگر در یک زندگی بی?نشاط برسد که به قول حضرت حافظ: «که عشق آسان نمود اول ولی افتاد مشکل?ها».