«ربع قرن با نسیم جنوب»

«نسيم جنوب»، يادآور سالهاي بيم و اميد

اسماعيل منصورنژاد

از اواخر دهه 60 و اواسط دهه 70 که شور و هيجان جنگ به خاموشي گراييد، حفره ها و شکاف ها بين دولت و ملت يکي يکي پديد آمدند و آشکار شد اگر روند اوضاع به سمت «تغيير رويه ها» در حکمراني و «اصلاح» پيش نرود، به روزي ميرسيم که اکنون در آن قرار داريم؛ همين امروز که صدها مشکل فرهنگي، اجتماعي، سياسي و اقتصادي دامن مُلک و ملت را گرفته است.

شور و شوقي که براي «تغيير» و «اصلاح» در سال 75 آغاز شد و زمينه اش نيز در سالهاي پس از جنگ فراهم شده بود، نتيجه اش دوم خرداد 1376 بود که محمد خاتمي به عنوان نماينده يک ملت اصلاح جو و در قالب رييس جمهوري ظهور و بروز کرد و از آن پس فرصت ها و اميدهاي زيادي براي اصلاح امور در پيشرو قرار گرفت. يکي از اين فرصتها، نشريات جديد با ديدگاههاي جديد و بي سابقه بودند که ناگهان، بدون امکانات و تقريباً با دست خالي يا امکانات بسيار اندک و ابتدايي (به ويژه هفته نامه هاي استاني) در سطح کشور بر روي پيشخوان روزنامه فروشي ها قرار گرفتند. پس از دوم خرداد 76، شور و شوق روزنامه نگاري چنان بالا گرفت که هر استان در دو سال اول جنبش ملي اصلاحات، صاحب چند و چندين هفته نامه شد.

هفته نامه ««نسيم جنوب»» اولين هفته نامه استاني (در بوشهر) پس از دوم خرداد است که در آخرين روزهاي سال 1376 (اسفند ماه) به عنوان نشريه اي با رويکرد «روشنفکري»، «اصلاح طلبي» و ترغيب جدي جامعه براي پيگيري مطالبات و حقوق مدني خود در محدوده استان بوشهر منتشر شد.

هر چند فضاي کار روزنامه نگاري در سال 76 بسيار باز بود و با هيچ دوره اي قابل مقايسه نيست، اما کار کردن در يک جغرافياي فرهنگي مانند بوشهر که موانع، قيد و بندها و معذرويت هاي خاصي داشت، چندان آسان نبود؛ به ويژه اينکه از بامداد دوم خردادماه 1376 برخي (با هر هدف و انگيزهاي) براي از بين بردن فضاي جديد، شب و روز تلاش ميکردند و به همين دليل محدوديت ها رفته رفته بيشتر شد. از اين نظر، هفته نامه «نسيم جنوب» «خط شکن» در فضايي بود که کسي نميدانست پشت خاکريز بعدي چه کساني و با چه امکاناتي کمين کرده اند و ورود به آن چه خطراتي به دنبال دارد.

وقتي ««نسيم جنوب»»، اولين هفته نامه استان بوشهر پس از دوم خرداد با آدم هاي استخوان دار و روشنفکر و با رويکرد اصلاح و نقد رويه هاي گذشته و نمايان ساختن افق هاي جديد با تحليل هاي متين و منطقي کارش را آغاز کرد، انتظار ميرفت که با موانع «ايذايي» روبرو شود تا بر اساس برنامه ريزي هاي اذيت کنندگان، فرسوده و خسته شود؛ ولي هر طور بود، دوام آورد و پا پس نکشيد. اين ماندگاري مديون پافشاري ها و ايستادگي هاي يونس قيصي زاده (مدير مسئول)، همراهي دکتر عبدالامير خلف پور (صاحب امتياز) و نويسندگاني است که برخلاف تهديدهاي پيدا و پنهان، اين هفته نامه را تنها نگذاشتند.

«نسيم جنوب» اولين هفته نامه اي است که پس از دوم خرداد 1376، فضاي سياسي، فرهنگي و اجتماعي استان بوشهر را با ادبيات جديدي روبه رو کرد و پيشتاز جريان جديد روزنامه نگاري پس از دوم خرداد در اين استان به حساب مي آيد. مقالات، گفت وگوها و نقدهاي سياسي، ديني، فلسفي، فرهنگي و اجتماعي متنوع و جدي، مصاحبه با آدمهاي مشهور و استخوان دار ملي و محلي و گاه دعوت از شخصيت هاي ملي براي حضور در بوشهر و... انعکاس ديدگاه هاي مخالف و موافق و دامن زدن به فضاي نقادي و رواداري و تحمل مخالف، رواج نقدهاي ادبي و هنري جسورانه و نو، باز گذاشتن دست نويسندگان جوان براي نشان دادن استعدادهاي خود، معرفي هنرمندان و اديبان استان به مردم و... بيرون آوردن افراد استخوان دار در سطح استان بوشهر از کنج عزلت و معرفي آنها به جامعه، از کارهاي ماندگار هفته نامه «نسيم جنوب» است که بر پيشاني تاريخ استان بوشهر خواهد ماند. ضمن اينکه «نسيم جنوب» باعث به حرکت درآمدن ديگران هم شد تا يکي يکي از سال 77 به بعد، به فکر تأسيس تريبون و نشرية خاص خود در استان بوشهر باشند.

شور و شوق روزنامه نگاري در فضاي جديد و پر از بيم و اميد، هزينه کردن از جيب خالي براي اصلاح امور و پرهيز دادن مسئولين کشوري و استاني از ادامه راه هاي رفته و پرهزينه و بيهوده، يکي از استراتژي هاي هفته نامه «نسيم جنوب» بود که نتايج بسيار خوبي در آگاه ساختن جامعه براي پيگيري مطالبات خود به همراه داشت. فضاي استان بوشهر نيز از اين رويکرد بسيار پشتيباني مي کرد؛ تا جايي که يادم مي آيد گاهي اوقات هفته نامه «نسيم جنوب» به محض اين که بر روي دکّه قرار مي گرفت، به فروش ميرسيد و برخي دست خالي و بدون «نسيم جنوب» به خانه باز مي گشتند.

امروز و پس از 25 سال (ربع قرن)، «نسيم جنوب» با همان رويکرد حضور دارد و هنوز پير نشده است. تراکم نشريات غيرکاغذي و رواج شبکه هاي اجتماعي و رويکرد متفاوت اکثر قريب به اتفاق کاربران آنها نشان ميدهد موجي را که امثال «نسيم جنوب» در سال 76 آغاز کردند، قدرتمندتر و با مطالبات بيشتري ادامه دارد؛ همان موج توانمندي که در اواسط دهه 70 و دهة 80 مي خواستند جلوي آن را بگيرند و نتوانستند و امروز نيز مي خواهند با طرح «صيانت از فضاي مجازي» جلوي فرزند آن را بگيرند که صد البته نخواهند توانست.

(ویژه هزارمین شماره نسیم جنوب)

(هفته نامه نسیم جنوب، سال بیست و پنجم، شماره ۱۰۰۰)