به مناسبت برگزاري نمايشگاه نقاشي ناخدا رسول غريبي در تهران:

نقاشي ? هاي هزار و يک شب از بوشهر و خليج فارس

ناخدا عبدالرسول غريبي (م. 1334، بوشهر) در خانواده ? اي ماهيگير چشم به جهان گشود و تمام عمرش را در کنار ساحل بندر جفره گذرانده است. او پس از دوران بازنشستگي در سال 1397 به ? شکل اتفاقي و غريزي شروع به نقاشي کشيدن کرد و آثارش در چندين نمايشگاه در بوشهر و تهران به نمايش گذاشته شده است. ?? ناخدا در بوشهر زندگي و کار مي ? کند. (آثار اين هنرمند در تقسيم ? بندي آوت ? سايدر آرت، در شاخه ? ي نائيو آرت قرار مي ? گيرد.)

بعد از هماهنگي که با گالري داشتم، تصميم گرفتم بروم گالري اوت ? سايدراين و کارهاي ناخدا را ببينم. آن ? جا رفتم و کارها را ديدم. ناخدا موضوعات تقريبا يک ? ساني يا لااقل مربوط به همين را براي خلق هنري انتخاب کرده، اگر بخواهيم براي فهم بهتر، يک دسته بندي ارائه کنيم، تصاوير او را مي ? توان زير تعبيرِ اتنوگرافي يا قوم ? نگاري دسته ? بندي کرد. اما اين قوم ? نگاري شامل تنوع جالب توجهي است. اگرچه اغلب تصاوير شامل بخشِ دريانورديِ زندگي او مي ? شود اما، هم تعداد تصاوير مربوط به موضوعات ديگري مثل عزاداري ? هاي مذهبي، حيوانات، قهوه ? خانه و بوشهر و غيره کم نيست و هم تنوع برخوردِ ناخدا به موضوعِ دريانوردي گستره ? ي وسيعي را دربر مي ? گيرد.

تصاوير را از نزديک مي ? ديدم، بازي ? هاي متنوع ناخدا با محل قرارگيري خط افق در بردار تصويري، گوناگونيِ روايت ? هاي صامت و نقاشانه، واقع ? گرايي و هم ? زمان پرداختن به موضوعات و داستان ? هاي غيرواقعي مثل افسانه ? ي بوسلامه، کاربست رنگ در نسبتي خوشايند با معماري و حال و هواي بوشهر، آزاديِ نائيو و هم ? زمان شکلي از وفاداريِ به نحوه ? ي انگاردنِ موضوعات تصوير و زاويه ديدها و لنزهاي متنوع به روشني مشهود بود. در واقع من شيفته ? ي تمام اين تنوع ? هايي شدم که در کارهاي يک هنرمند نزديک به هفتاد ساله مي ? شد ديد. از لحاظ ويژگي ? هاي شخصيتي، آثار ناخدا به مراتب پيش ? روتر، مدرن ? تر و شبيه ? تر به زندگي در قياس با خيلي از هنرمندان هم سن و سالش است.

آن ? چه درباره ? ي هنرِ ناخدا من را به خود جذب مي ? کند، اين است که هنرِ او حسي شبيه به حسِ کتاب هزار و يک شب را مي ? دهد بدون اين ? که از روايتِ رقيقي که از نقاشي انتظار داريم دور شده باشد و بين تمام هزار و يک ? شب ? ها يادآور هزار و يک شبي است که صنيع الملک در ساختن آن نقش داشت. کارهاي ناخدا در خدمتِ يکي از ويژگي ? هاي تاريخيِ هنر يعني به تصوير کشيدنِ فرهنگ، پوشش و معماري محل زندگي هنرمند هستند. از سويي تداعي ? گر کتاب ? سازيِ صنيع ? الملک براي کتاب هزار و يک شب است. برخي تمهيدات ناخدا که صحنه ? هاي جنگ را به تصوير کشيده برايم يادآور صحنه ? هايي از فيلم آخرين سامورايي است، خصوصا آن لحظات پاياني نبرد که کاراکتر کاتسوموتو در کنار تام کروز بالاي تپه ? ها مشغول به گفتگو هستند. شايد کمي هم يادآور تصويري که به عنوان قديمي ? ترين نقاشيِ واقعه ? ي کربلا مشهور است.

رابطه ? ي قصد و موضوعِ هنر ناخدا - و شايد خيلي ديگر از هنرمندان دنيا - را به جز آن ? چه قوم ? گرايي ناميدم، مي ? توان بدون عنوان گذاشتن نقاشي ? هايش جستجو کرد. کسي که نامي براي نقاشي ? هايش انتخاب مي ? کند، مي ? خواهد چيزي را به مخاطب «شيرفهم» کند. ناخدا بي ? قيدتر از اين حرف ? ها است. اين از ويژگي ? هاي برخي هنرمندان نائيو است طبعا که نسب به آن ? چه در صحنه ? ي هنر، ميان ديگر هنرمندان، در جريان است چندان آگاه نيستند و همين ناآگاهي آن ? ها را به مراتب بي ? قيدتر از هنرمنداني کرده که رفته ? اند و درس هنر خوانده ? اند.

آدم ? هايي مثل ناخدا نگرانِ اين ? که تصويرشان چطور قرار است ديده شود نيستند و همين عدم نگراني، جزو ويژگي ? هاي شخصيتيِ آدم ? هاي جالب در قرن حاضر است، به آدم ? هايي از اين دست باحال، کول، خوش ?? سفر و خوش ? مشرب مي ? گوييم. اگرچه با هنرمند گفتگويي نداشتم اما لااقل نقاشي ? هاي ناخدا من را ياد خاطره ? ام از ساحل بوشهر، رستوران ? ها و معماري حيرت ? انگيز اين شهر مي ? انداخت، منظورم اين است که نقاشي ? ها حامل داده ? هاي زيادي از آدمي که آن ? ها را خلق کرده هستند.

https://hadipsad.wordpress.com/2023/09/03/the-last-sailor /

(هفته نامه نسیم جنوب – سال بیست و ششم- شماره 1056)