تأثير دوستان و اطرافيان در دوره نوجواني  

دکتر يونس قيصي  ? زاده

انسان، آماده و مستعد تأثير پذيرفتن از محيط، جامعه، خانواده، دوستان و اطرافيان است. شايد افرادي را بشناسيد که مدتي را خارج از کشور زندگي کرده ? اند و بعد از برگشتن، از ديدن اين همه تأثير و تغيير در لهجه و گفتار و رفتار در آنان تعجب کرده ? ايد. يا شايد کودک محجوب و کم ? رويي را بشناسيد که بعد از رفتن به مدرسه به طور عجيبي تغيير کرده و ديگر همان کودک قبلي نيست. بنابراين ما انسان ? ها تحت تأثير محيط، جامعه، خانواده، دوستان، کتاب ? ها و روزنامه ? ها، فيلم ? ها و سريال ? ها، راديو و تلويزيون و سايت ? هاي اينترنتي و فضاي مجازي و... قرار مي ? گيريم، پس پيش خودتان فکر نکنيد که کاملاً مستقل هستيد و تحت تأثير هيچ چيزي قرار نمي ? گيريد. چه بخواهيد و چه نخواهيد انديشه، احساسات،   اهداف و رفتارهاي شما تا حدود زيادي توسط همين عوامل شکل مي ? گيرند، اما مسأله جالب اين است که ما خودمان عموماً نسبت به تغييراتي که در شخصيت ? مان در جريان است آگاه نيستيم؛ مثل اين ? که در يک شهري با آلودگي آب و هوا زندگي کنيد و تا به جاهاي خوش آب و هوا نرفته ? ايد، متوجه آلودگي ? هاي قبلي نمي ? شويد! انديشه ? ها، عادت ? ها و رفتارهاي ما تحت تأثير عوامل اجتماعي نيز کم ? کم در ما شکل مي ? گيرند بدون اين ? که زياد متوجه آن ? ها باشيم، از اين ? رو اگر با افرادي که افکار منفي دارند و مدام غُر مي ? زنند و انتقاد مي ? کنند دوستي کنيد شما هم به زودي مثل آن ? ها مي ? شويد. اگر با افراد شاد و خوشحال دوست شويد، شاد بودن را از آن ? ها ياد مي ? گيريد. اگر با افراد پرشور و باحال رفت و آمد کنيد، اين شور و حال به جان شما هم مي ? افتد و البته اگر با افراد بي ? بندوبار و منحرف دوستي کنيد، ديگر خودتان حدس بزنيد که چه مي ? شود!

  معني همه اين سخنان اين است که شما در نوجواني اول بايد تصميم بگيريد که از زندگي ? تان چه مي ? خواهيد و بر اساس آن ? چه مي ? خواهيد، دوستان خود را انتخاب کنيد. ممکن است دوستاني داشته باشيد که با آن ? چه در زندگي به دنبال آن هستيد، هم ? خواني نداشته باشند، پس بهتر است دوستاني را انتخاب کنيد که با اهداف شما در زندگي هم ? خواني دارند. خلاصه اين ? که اگر مي ? خواهيد کيفيت زندگي خودتان را بهبود ببخشيد و ارتقا دهيد، اولين کار اين است که نگاهي به دور و بر خودتان بيندازيد و ببينيد چه کساني اطراف شما هستند. بي ? خود نگفته ? اند که: «افراد موفق، دوستان موفقي داشته ? اند».

براي مثال اگر مي ? خواهيد براي موفقيت در کنکور آماده شويد، بهتر است که در جو کنکور قرار بگيريد و سراغ دوستي با دانش ? آموزاني برويد که براي کنکور درس مي ? خوانند، کلاس کنکور مي ? روند و کتاب ? هاي کنکوري مي ? خرند، و يا اگر مي ? خواهيد زبان خارجي ياد بگيريد سعي کنيد دور و بر افرادي باشيد که يادگيري زبان جديد برايشان مهم است و يا اگر سلامتي برايتان مهم است برويد به سمت ورزشکاران و... در هر صورت وارد محافل و گروه ? هايي شويد که مي ? خواهيد در همان زمينه رشد کنيد.

اين ? جا روي ديگر سکه هم نشان داده مي ? شود، يعني شما اگر با آدم ? هاي منحرف دوستي برقرار کنيد احتمال اين ? که از آن ? ها تأثير بپذيريد زياد است.

نکته مهم ديگر هم اين ? که اصلاً در ارتباط با دوستي نبايد توهم اعتماد به نفس زيادي داشته باشيد، مثلاً بگوييد «من که از مواد بدم مي ? آيد و با بودن در اين محفل ? هاي دوستانه اهل مواد، خطري من را تهديد نمي ? کند و راحت مي ? توانم جلوي خودم را بگيرم». اما واقعاً اين حرف ? ها درست نيست و تقريباً همه کساني که معتاد شده ? اند همين توهم اعتماد به ? نفس زياد را داشته و خيلي به خودشان اطمينان داشته و متکي بوده ? اند، اما تا چشم باز کرده ? اند، متوجه شده ? اند که عجب کلاهي سرشان رفته است و در دام اعتياد افتاده و زندگي ? شان را نابود کرده ? اند. در نتيجه شما در انتخاب دوست دچار اين توهم اعتماد به ? نفس زيادي نشويد و بر اساس توانايي، اعتقاد و انگيزه و اهدافي که در زندگي داريد دوستان خود را انتخاب کنيد.

پيدا کردن دوستان خوب

حالا سؤال اين است که دوستان خوب را از کجا پيدا کنيد؟

اين روزها گشت و گذار در فضاي مجازي زياد است و با وقت گذراندن در اين فضا شايد بشود دوستان خوبي هم پيدا کرد، اما مهم اين است که با دوستان خود ارتباط فيزيکي داشته باشيد و همديگر را ببينيد، چرا که ممکن است خيلي از اين دوستي ? هاي مجازي فريب باشد و حتي شخص بزرگسالي براي به دست آوردن دل شما، خودش را به عنوان نوجوان جا زده باشد. از اين رو براي اطمينان از داشتن دوستي واقعي بهتر است که اين دوستي، فيزيکي و حضوري باشد. اين دوست ? ها را مي ? توان در فرهنگسراها، کلاس ? ها و دوره ? ها، ورزشگاه ? ها و باشگاه ? ها، کافه ? ها و جشن ? ها، تورهاي گردشگري و تفريحي و جمع ? هاي ديگر و... پيدا کرد. مي ? توان در اين مجالس نظر ديگران را درباره موضوعات مختلف پرسيد و نکات اشتراک بين خودتان را پيدا کنيد.

البته آن ? چه مهم ? تر از ايجاد دوستي است، حفظ روابط صميمانه دوستي است. اگر ديديد که طرف مقابل ? تان دوست خوبي است، سعي کنيد که نگهش داريد، حمايت ? گرش باشيد، با وي صادق و روراست باشيد، برايش احترام قائل شويد و اعتماد وي را به دست بياوريد. همچنين آن دوست را همان ? طور که هست بپذيريد؛ براي اين ? که حال شما را خوش مي ? کند، اوقات شما را لذت ? بخش مي ? کند و مي ? توانيد لحظات خوب و شادي را با هم بگذرانيد. بنابراين قدر اين دوستي ? ها را بدانيد و به خاطر حرف ? هاي بيهوده، فرصت ? هاي خوب زندگي را بهم نزنيد.

به قول سعدي شيرين ? سخن:

«يارا بهشت، صحبتِ ياران همدم است

ديدار يار نامتناسب، جهنم است

هر دم كه در حضور عزيزي برآوري

درياب، كز حيات جهان حاصل آن دم است»