وقتي کتاب خواندن هولناک مي ? شود

نسیم جنوب - حسين پورصفر     

  بدون ترديد نسل پيش، خيلي بيش ? تر از نسل معاصر به کتاب خواندن اهميت مي ? داد. در حال حاضر شرايط جامعه ما از نظر اقتصادي به گونه اي است که سهم کتاب در سفره هزينه خانواده ناچيز و يا عملا مفقود شده است. اين حرف درستي است. اما اين پاسخ همه جانبه و بسامان نيست. نسل کنوني و به ويژه نسل جوان معاصر به نظر مي ? رسد نوعي آنتي ? تز است در مقابل از که نسل پيشين باشد. اما سنتز چيزي است وراي تز و آنتي ? تز که بايد تحقق يابد.

کتاب خواني بي ? برنامه و غير آکادميک   نسل پيش باعث شد که نسل پيش و به ويژه جوانان کتاب ? هاي متنوع و ناهمگون هم ? زمان نخوانند. يعني غالبا هر قشر و گروهي کتاب ? هاي خاصي مي ? خواند و به آن ? ها اکتفا مي ? کرد. اين امر موجب مي ? گرديد که در گفتگو و مجادله به روي خواننده بسته بماند و با همه افکار و انديشه ? ها آشنا نشود. در نبود گفتگو و مجادله با افکار و انديشه ? هاي گوناگون و چه بسا متضاد، نتيجه کتاب خواندن هولناک است. يعني به اين مي ? ماند که همه مثل هم فکر مي ? کنند و اين بدان م عنا است که هيچ کس فکر نمي ? کند. انديشه و تفکر در مقابله و تکثر شکل مي ? گيرد. در نتيجه همان گونه ? که به وفور کتاب خواندن مشابهي نتيجه قابل تاملي در بر ندارد و کم فايده است کتاب نخواندن و دوري از تفکر و انديشه ? هاي گوناگون نسل معاصر گرچه آن ? ها را نسبت به نسل گذش ته واقع ? بين ? تر به بار آورده اما کافي نيست. چون بدون بهره ? برداري از تجربيات دانش تجربي و اجتماعي گذشته، ايجاد نوآوري و ارايه دانش تجربي و اجتماعي نو امکان پذير نيست.

انديشه و تفکر بايد استمرار داشته باشد و وحدت در عين تکثر راهگشاي درک مسايل تجربي و اجتماعي است. ادبيات و کلا هنر و ديگر رشته ? هاي علوم تجربي بدون پشتوانه و استفاده از دستاوردهاي بشري در اين حوزه ? ها قابل دريافت نيست و راهي به سوي آينده نمي ? گشايد. آينده از دل گذشته و حال رشد و نشو و نما مي ? کند. هيچ پديده ? اي و به ويژه پديده ? هاي اجتماعي بدون درک و مش ق گذشته و حال   سامان نمي ? يابد. نه عمل گرايي مفرط جايز است و صرفا سر فرو کردن در انديشه. حوزه مطالعه معاصر با يک جانبه ? گري و عدم تحمل انديشه ? هاي ناهمگون و چه بسا متضاد راه به جايي نمي ? برد. بايد رهنمودها و قواعد دموکراسي که دستاورد بزرگ تاريخ بشر است در حوزه مطالعه بکار گرفت و آن را تقويت کرد. حذف دموکراسي و اجزا تشکيل دهنده آن در صحنه اجتماع غفلت از دستاوردهاي دانش بشري است. امکانات و شيوه ? هاي پيشرفت و ترقي ذاتي تاريخ است و تاريخ در ادامه راه و حرکت خود به هيچ چيز و هيچ کس رحم نمي ? کند. کافي است به سير تغيير و تحولاتي که در طول تاريخ گذشته اتفاق افتاده است مراجعه کنيم.

(هفته نامه نسیم جنوب – سال بیست و ششم، شماره 1062)