به مناسبت معرفي «کوچه ننه معصومه» در نسيم جنوب

جهاني بهتر به آيندگان تحويل دهيم  

نسیم جنوب، دکتر سعيد معدني - تهران

اخيرا در هفته نامه نسيم جنوب (شماره 1063) گزارشي با عنوان «ديداري با ننه معصومه در کوچه گردشگري بوشهر: عشق ننه معصومه، بوشهر هست» و همچنين يادداشتي از دوست گرامي ? ام سردبير نشريه دکتر يونس قيصي ? زاده با عنوان «يک کوچه براي آرامش در بوشهر» و دو مطلب ديگر در همين باره خواندم.

به عنوان يک غيربوشهري که دوستان بوشهري فراوان دارم و از برخي مسائل آن شهر به واسطه اين دوستان تا حدودي باخبرم، اين ابتکار که توسط يک زن و فرزندان و نوه ? هايش انجام شده جالب به نظر مي ? رسد. يک مادر بزرگ اراده کرده تا با رنگ و نقاشي کوچه، و کاشتن درخت و گذاشتن گل و گلدان، کوچه را براي مسافران و گردشگران جذاب سازد تا هم دمي در سايه ? اي بنشينند و هم با غذاهاي لذيذ محلي بوشهري پذيرايي شوند.

دنيا همين است و بيش از اين نيست. مگر مي ? خواهيم چه کنيم؟ جز ? اين که يک فرد يا گروهي، جهاني کمي بهتر و اندکي قشنگ ? تر به نسل بعد تحويل دهد. که ظاهراً مادر بزرگي معروف به «ننه معصومه» در يکي از کوچه ? هاي بوشهر همين کار را کرده است. جمله ? اي منسوب به «گابريل گارسيا مارکز» نويسنده کتاب «صد سال تنهايي» در فضاي مجازي وجود دارد که به همين موضوع اشاره مي ? کند. وي مي ? گويد: «بايد جهان را بهتر از آن چه تحويل گرفته ? اي، تحويل بدهي، خواه با فرزندي خوب، يا باغچه ? اي سرسبز؛ اگر فقط يک نفر، با بودن تو ساده ? تر نفس کشيد، يعني تو موفق شده ? اي».

در قسمتي از مصاحبه ننه معصومه مي گويد که بخشي از کوچه را که مخروبه بود و موش و ساير جانوران موذي آن ? جا وول مي ? خوردند، ديوارکشي و نقاشي کرده و رنگ و لعاب داده و کوچه را زيباتر کرده است تا هم همشهري ? ها و هم توريست ? هاي وطني و بعضا خارجي به اين کوچه که قبلا رو به خرابي بوده سري بزنند.

نظريه ? ي «پنجره شکسته» در جامعه شناسي به همين موضوع اشاره دارد. يکبار محققي خياباني را که محلي ناامن، جرم ? خيز و پرشرارت بود مورد بررسي قرار داد. ? نکته ? اي که توجه او را جلب کرد شيشه ?? هاي شکسته بسياري از پنجره خانه ? ها بود. به مسئولان شهر پيشنهاد داد تا اين پنجره ? ها را تعمير کنند تا اثرات آن در بهبودي خيابان مشاهده شود. نتيجه عالي بود. با تعمير شيشه پنجره ? ها به مرور زمان، محله، آباد و اهالي به تميزي و نظم آن اهميت دادند به تدريج از کثيفي خيابان و جرم خيزي آن به طور چشم ? گيري کاسته شد. (نظريه پنجره شکسته را در گوگل سرچ کنيد. ايده ? هاي خوبي به شما ياد مي ? آموزد.)

در تهران در حوالي خيابان انقلاب کوچه ? اي شلوغ و بي نظم به نام «مهرناز» وجود داشت. کوچه ? اي که در آن صداي موتور موتورسواران گوش رهگذران را کر مي ? کرد. به پيشنهاد برخي از اهالي و به همت شهرداري، چترهاي زيباي رنگارنگي به عنوان سقف براي کوچه تعبيه شد و بعدها کف کوچه سنگفرش و نيمکت ? هاي شکيل هم اضافه شد و معروف به «کوچه چتري» شد. الان بسياري که به اين کوچه وارد مي ? شوند ضمن اين ? که در سايه چترها در مقابل آفتاب و باران مصون هستند از زيبايي، آرامش و جذابيت کوچه هم لذت مي ? برند و عکس ? هاي يادگاري مي ? گيرند. همچنين به رونق کسب و کار مغازه ? ها هم افزوده شده است. بعدها برخي کوچه ? هاي ديگر تهران را نيز چتري کردند و کوچه ? هاي ? شان آباد و زيبا شدند. حتي در گزارشي خواندم در برخي از شهرها مثل شيراز و اصفهان هم ? «کوچه ? هاي چتري» ابداع شده است.

يک مشکلي که وجود دارد اين است ? که ممکن است ما به دليل معاصرت و مجاورت با اين ? گونه ابتکارها آن ? ها را کم اهميت جلوه داده و حتي امري بيهوده بدانيم.  در حالي که در همه جا ابتکارات نو اينگونه شروع مي ? شود. ولي براي عده ? اي اقدامات مشابه ساکنان شهرهاي ديگر و کشورهاي ? هاي ديگر مهم تلقي مي ? شود، به عبارتي مرغ همسايه غاز است. کار امثال «ننه معصومه» و مشابه آن را در شهرهاي ?? مان کم اهميت و کوچک نشماريم. با کنار هم قرار گرفتن همين کارهاي به ظاهر کوچک اما مهم، جهان بهتري براي نفس کشيدن و شاد ? زيستن فرزندان و نسل ? هاي آينده خواهيم داشت. تعمير پنجره شکسته در يک کوچه، يک اداره و ساختمان نشان مي ? دهد که آن ? جا کسي هست و چراغي روشن است و اراده ? اي براي خوب بودن و خوب زيستن وجود دارد. به عبارتي آشنا «آبادي، آباداني و رونق مي ? آورد» و تداوم آبادگري در ابعاد وسيع توسعه و پيشرفت را در پي دارد.  

(هفته نامه نسیم جنوب- سال بیست و ششم، شماره 1065)