وضعيت گردشگري استان بوشهر

فرصت ? ها و تهديدات گردشگري در بوشهر

نسیم جنوب، دکتر عباس علوي ? نژاد

طبق آخرين گزارش مرکز ملي آمار از گردشگري داخلي ايران در سال 1400، 10 استان مازندران، تهران، خراسان رضوي، فارس، اصفهان، گيلان، کرمان، آذربايجان شرقي، آذربايجان غربي و خوزستان به ? ترتيب بيشترين تعداد مسافر داخلي در سال 1400 را داشته ? اند. آمار گردشگري ايران به تفکيک استان، از مجموع 24 ميليون و 638 هزار و 649 سفر داخلي در سال 1400، بيش از 58 درصد بدون اقامت شبانه و 42 درصد با اقامت شبانه بوده است.

همچنين براساس آمار اعلام شده، از 25 اسفندماه 1400 تا 13 فروردين ? ماه 1401 حدود 52 ميليون و 771هزار و 748 تردد جاده ? اي بين استان ? ها ثبت شد که نسبت به مدت مشابه سال قبل، 41 درصد رشد داشته است که استان بوشهر بين استان ? هاي بالاي جدول پذيرش مسافرين نوروزي هست.

استان بوشهر با سابقه تمدني، موقعيت ساحلي، فرهنگ غني و مهمان پذيري و آب و هواي مناسب و بي نظير، حداقل در 6ماه سال از اواسط آبان ماه تا اواسط ارديبهشت، مقصد مناسبي براي جذب گردشگران داخلي و خارجي است.

طبيعت زيبا، بافت مسکوني و معماري قديمي، سواحل زيبا و پيشينه مذهبي،   فرهنگي، تاريخي و هنري باعث شده تا بوشهر به ويژه در فصل زمستان و ايام نوروز در رديف استان هاي مسافر پذير و چند استان برتر کشور قرار گيرد.

با برنامه ? ريزي و تخصيص منابع ? کافي و جذب سرمايه بخش خصوصي براي ايجاد زيرساخت ? هاي لازم، استان بوشهر مي تواند از ظرفيت گردشگري براي توسعه   و ايجاد اشتغال، بهره بيشتري داشته باشد.

با نگاهي به اسناد بالادستي، دربند 4 سند چشم ? انداز توسعه استان که در 10بند تدوين شده، چنين آمده است: برخوردار از شرايط مناسب جذب گردشگران داخلي و خارجي.

همچنين با بررسي آخرين برنامه عملياتي 5ساله استان(1400-1396) در قسمت شاخص ? هاي اجتماعي و فرهنگي، در رديف پنجم با عنوان فرهنگ، هنر و گردشگري قرار گرفته است. در استان بوشهر 128 اثر طبيعي، تاريخي، فرهنگي و مذهبي به ثبت رسيده است. استان   داراي 17هتل و هتل آپارتمان و3 موزه است.

در بخش دوم، مهم ترين اقدامات اجرايي پيش ? بيني شده در برنامه 5 ساله در 16 فصل آمده که گردشگري بعد از فصل ورزش   و جوانان، تحت عنوان بخش ذکرشده است و در برنامه عملياتي، بخش گردشگري هم در فصل ششم کنار امور فرهنگي و تربيت بدني آورده شده است.

مهم ? ترين اقدامات اجرايي پيش بيني شده عبارتند از:

- مرمت، احياء و نگهداري 6817 مترمربع از اماکن تاريخي وميراث فرهنگي.

- تجهيز امکانات لازم براي دسترسي آسان به 55 درصد از جاذبه ها.

در مجموع براي اجراي برنامه ها در 5سال برنامه ششم که دوسال هم از آن گذشته است (برنامه براي سال هاي   1401و 1402تمديد شد) مجموعا 103ميليارد تومان اعتبار پيش بيني شده است. اگر مسئولين ذيربط اعلام کنند از اين اعتبار که در برنامه پيش ? بيني شده چه مقدار تاکنون تحقق پيدا کرده و چند درصد از   اهدافي که پيش ? بيني شده، محقق شده، به ارزيابي بهتر عملکرد اين بخش کمک خواهد کرد.

مقاله ? اي با عنوان «رده بندي استان ? هاي کشور برحسب جاذبه ? هاي گردشگري» در فصلنامه علمي پژوهشي مطالعات گردشگري شماره 28 چاپ شده، جايگاه استان ها را مشخص کرده است که علاقمندان مي ? توانند در صورت تمايل به تفصيل آن مراجعه کنند.

همچنين در مقاله پژوهشي ديگري با عنوان «بررسي توانمندي ? هاي گردشگري شهر ساحلي بوشهر» نوشته محسن سقايي استاديار گروه جغرافيا دانشگاه پيام نور تهران، يافته ? هاي تحقيق براساس   مدل SWOT در تحليل پتانسيل ? هاي گردشگري و نقش آن در توسعه ­ شهرساحلي بوشهر ارائه شده که به بخش ? هايي از آن اشاره خواهد شد.

تجزيه و تحليل سوآت بر اين منطق استوار است که استراتژي اثربخش، قوت ? ها و فرصت ? ها را حداکثر مي ? کند، در عين حال که ضعف ? ها وتهديدهاي آن را به حداقل مي رساند. اين روش يکي از بهترين روش هاي تدوين راهبرد براي سازمان ? هاست.

 

نقاط قوت گردشگري بوشهر

1- اقتصادي

- شرايط مناسب جهت سرمايه ? گذاري و برنامه ? ريزي گردشگري.

- ديدگاه مثبت مردم در مورد مشارکت افراد براي توسعه گردشگري.

- آمادگي گردشگران جهت هزينه کردن در زمينه فراغت و تفريح.

2- عوامل اجتماعي و فرهنگي

-همکاري و مشارکت در بين مردم و آگاهي آن ? ها.

-آداب و رسوم ? ، فرهنگ بومي و - مکان ? هاي تاريخي و ديدني شهر بوشهر.

-خون گرمي و مهمان نوازي مردم.

  3- عوامل محيطي

-دسترسي مناسب به نواحي ديدني براي گردشگران ورودي به منطقه.

-وجود مناطق ساحلي و چشم ? انداز ساحلي منحصربه فرد منطقه.

-تنوع چشم انداز زيبا در منطقه.

-تنوع گونه ? هاي آبزي وکنار آبزي و پرندگان موجود در منطقه.

4-عوامل نهادي

-اعتقاد مسئولين به اشتغال ? زايي و ايجاد بستر مناسب جهت گسترش گردشگري شهري.

-وجود تأسيسات مناسب آب و برق و... درسطح شهرستان.

-همکاري سازمان ? ها و نيروهاي امنيتي جهت برقراري امنيت و رفاه مسافران.

 

نقاط ضعف گردشگري بوشهر

1-اقتصادي

- عدم وجود برنامه ? ريزي و سرمايه ? گذاري ? هاي محلي در صنعت گردشگري.

-عدم سرمايه ? گذاري براي شناسايي نواحي مستعد در زمينه گردشگري.

  2- اجتماعي- فرهنگي

-کمبود امکانات اقامتي   نهادهاي دولتي يا بخش ? هاي خصوصي.

-کمبود نيروهاي متخصص و آموزش ديده در زمينه گردشگري ساحلي.

-عدم آشنايي مردم بومي وعدم آموزش آن ? ها در نحوه برخورد با گردشگران.

-افزايش تعداد جوانان بيکار.

-پايين بودن سطح آگاهي مردم درخصوص مزاياي توريسم.

-کمبود جذابيت منطقه به دليل نبود امکانات رفاهي مطلوب.

-عدم آشنايي و شناخت سرمايه ? گذاران محلي، منطقه اي و ملي.

3-محيطي

-نامناسب بودن زير ساخت ? هاي محيطي و کالبدي.

-بالا بودن سطح آب سفره زيرزميني در منطقه ساحلي.

  4-نهادي

- عدم تبليغات لازم در زمينه گردشگر.

- عدم معرفي جاذبه ? هاي گردشگري بوشهر به عنوان مقصد گردشگري.

- عدم وجود منابع آب با کيفيت مناسب در فاصله نزديک به شهر بوشهر.

- سيستم حمل و نقل نامناسب.

-کمبود امکانات اقامتي موجود در منطقه.

-کمبود تجهيزات شهري موجود در منطقه.

- عدم وجود کانون ? هاي فعاليتي مناسب در ساحل که سبب سرزندگي و تشويق حياتي شهري گردد.

 

فرصت ? هاي گردشگري بوشهر

1-اقتصادي

-افزايش توجّه دولت به برنامه ريزي و سرمايه گزاري در بخش گردشگري.     

-توسعه و تجهيز محورهاي اصلي و فرعي ارتباطي کشور.

-پتانسيل احداث کاربري ? هاي مناسب جهت استفاده گردشگران ازقبيل­ شهر ? بازي، ايجاد هتل ? هاي بين ? المللي چند ستاره و ساير تجهيزات رفاهي، تفريحي.              

  2-اجتماعي- فرهنگي

- سطح بالاي آگاهي گردشگران در برخورد با مردم.

- سنت ? ها ومراسم مذهبي بومي منطقه.

-استقبال خوب گردشگران از مناطق ساحلي.

- ساماندهي فعاليت ? هاي مربوط به صنايع دستي و برگزاري نمايشگاه ? هاي فصلي صنايع دستي.

  3-محيطي

-وجود خليج فارس به عنوان اصلي ? ترين جاذبه گردشگري.

-درجه حرارت مناسب در فصول سرد سال و بالا بودن ساعات آفتابي روز.

-آمادگي­ گردشگران­ جهت تفريح و تفرج در کنار ساحل در زمان مناسب در شرايط اقليمي.

-وجود تعداد زيادي شناور سنتي و کارگاه لنج ? سازي در بوشهر.

-استفاده از تنوع چشم اندازي منطقه.

-نزديکي به کشورهاي خليج فارس و جذب گردشگر خارجي.

  4-نهادي

-افزايش توجه و حمايت   مسؤلان کشور از توسعه شهري با رويکرد اشتغال زايي و کسب درآمد.

-تربيت نيروهاي متخصص وبا تجربه.

  -امکان ايجاد پارک- موزه با تأکيد بر گونه ? هاي ساحلي(انواع پرندگان کنار آبزي و آبزي).

 

تهديدهاي گردشگري استان

1-اقتصادي

-کافي نبودن سرمايه ? گذاري ? هاي خارج از منطقه در جهت جذب گردشگر.

-عدم توجه مسئولين به اقتصاد گردشگري موجود در منطقه.

  2-اجتماعي- فرهنگي

-افزايش تمايل و انگيزه گردشگران به مسافرت ساير   تفريحي نزديک و رقيب.

-از بين رفتن   فرهنگ سنتي و محلي مردم و عدم توجه به فرهنگ سنتي و محلي.

-آشنائي مردم بومي با عقايد جديد و شيوه نادرست رفتاري.

3- محيطي

-بالا بودن درجه حرارت و رطوبت در فصل تابستان.

-آلودگي آب در مناطق در مناطق ساحلي.

-تهديدهاي زيست محيطي و ايجاد خسارت به آثار تاريخي، فرهنگي و طبيعي.

4- نهادي

-عدم ارائه مجوز و تسهيلات از سوي دولت جهت گسترش و توسعه تجهيزات و تأسيسات گردشگري.

- محدوديت قانوني موجود در توسعه مناطق ساحلي.

- رسوب ? گذاري درمنطقه ساحلي که عامل تهديدکننده فعاليت ? هاي دريايي و تاسيسات ساحلي خواهد بود.

-غلبه بصري دريا و کم توجهي به ساير پديده ? هاي طبيعي.

 

- نتيجه گيري

شهر بوشهر با توجه به پيشينه تاريخي و فرهنگي، مي ? بايست به طور جدي در عرصه گردشگري در کشور و جهان قدم بگذارد تا جلوه اصلي خود را اثبات کند. از مجموع آن چه که بيان شد مي ? توان به اين نتيجه رسيد که با وجود توان ? ها و استعدادهاي بالقوه شهر بوشهر براي جذب گردشگر، هنوز راه طولاني جهت استفاده از اين توان ? ها وجود دارد. بهره ? مندي از مزايايي صنعت گردشگري مانند درآمد و اشتغال ? زايي، نيازمند توجه به تمام بخش ? هاي مرتبط به اين صنعت بوده و ايجاد هماهنگي ? هاي لازم بين آن ? ها، مديريت واحد و تقسيم کار بين بخش ? هاي دولتي و خصوصي را طلب مي ? کند. با تقويت کردن مهم ? ترين نقاط قوت و فرصت ? ها و همچنين برنامه ? ريزي جهت رفع نقاط ضعف و تهديدها و کاهش آن ? ها مي ? توان چشم ? انداز مناسبي براي توسعه صنعت گردشگري را شاهد باشيم.

پيشنهاداتي هم ارائه شده که برخي موارد همواره مورد توجه مديران ذيربط بوده است و اميد است به ساير موارد هم عنايت شود مثل:

-هماهنگي بين مديران منطقه و ديگر ارگان ? ها و مؤسسات مرتبط با گردشگري.

- تهيه نقشه جامع گردشگري بوشهر و توزيع آن ? ها بين مسافران در ورودي ? هاي منتهي به شهر بوشهر.

- برنامه ? ريزي مناسب براي کاهش هزينه ? هاي تمام شده براي گردشگران از طريق ايجاد تورهاي گردشگري گروهي، ارائه تخفيفات از طريق شرکت ? هاي هواپيمايي و مسافرتي و هتل ? ها.

- ايجاد امکانات سفر دريايي با کشتي ? هاي مجهز براي رفت و آمد بين جزاير خليج ? فارس و کشورهاي حاشيه خليج فارس.

- اختصاص درصدي از درآمد نفت و گاز استان جهت رونق بخشيدن فعاليت ? هاي سرمايه ? گذاري مرتبط با حوزه گردشگري.

- فرهنگ ? سازي و اطلاع رساني مردم در جهت برخورد مناسب با گردشگران ورودي به استان و اطلاع از مزيت حضور آن ? ها براي توسعه شهر.

- بهبود زيرساخت ? هاي حمل ونقل داخلي و خارجي، تجهيز فرودگاه بين ? المللي شهر بوشهر و ايجاد وگسترش پروازهاي ? داخلي و خارجي، تکميل پروژه راه آهن بوشهر به شيراز و اتصال به شبکه ريلي کشور.

- توسعه ? يافتگي سواحل و امکانات تفريحي لازم مانند پارک ? هاي آبي و باغ ? هاي دريايي و استفاده از داشته ? هاي بومي در کنار آن که باعث افزايش اشتغال مي ? شود.

(هفته نامه نسیم جنوب- سال بیست وششم، شماره 1066)