يافتن آن 60 درصدي که نيامدند

نسیم جنوب، سجاد بهزادي

انتخابات با هر کيفيتي و در هر نوع حکومتي به شکلي مطلوب و يا نامطلوب آن آغاز و در نهايت به پايان مي‌رسد؛ اما تحليل‌ها پيرامون آن مي‌بايست چراغ راهي براي هر نظام حکمراني باشد. در انتخابات رياست‌جمهوري چهاردهم، مسئله عدم مشارکت 60 درصد جامعه در مرحله اول و پس از آن 50 درصد در نوبت دوم، همچنان محل اعتناء جدي است.

به تازگي رييس مجلس شوراي اسلامي گفته است «50 درصدي که رأي ندادند الزاما برانداز نيستند؛ شايد همين بچه‌هاي حزب‌اللهي‌ها هم باشند.» از طرفي ديگر عباس عبدي در توييتر ودر پاسخ به قاليباف نوشت: «اگر اين ( سخن قاليباف) را بپذيريم بايد گفت کساني هم که راي دادند به معناي تاييد نظام نيست. در اين صورت بايد دنبال معيار ديگري براي شرکت و عدم شرکت در انتخابات، يعني اميد و نااميدي بود.»

به اعتقاد نويسنده براي بدست آمدن درک دقيق و درستي از آمار 50 و يا 60 درصدي که در انتخابات چهاردهم رياست‌ جمهوري شرکت نکردند، بايد چراغ به دست بود و آدرس اشتباهي نرفت وگرنه اين اشتباه مي‌تواند بحران عدم مشارکت را نگران کننده‌تر کند.

 ابتدا مرور آمار در مرحله اول و دوم انتخابات چهاردهم رياست جمهوري:

- آمارهاي رسمي نشان داد که بيش از 60 درصد واجدان شرايط در مرحله اول انتخابات مشارکت نداشتند.کل واجدان شرايط 61 ميليون و 452 هزار و 321 نفر و کل آراي اخذشده 24 ميليون و 535 هزار و 185 رأي بوده است. يعني ميزان مشارکت کشور در انتخابات چهاردهم نزديک به 40 درصد و بيش از 60 درصد در انتخابات 8 تير شرکت نکردند.

- با پايان شمارش آراي دور دوم انتخابات رياست جمهوري چهاردهم نيز، آراي ماخوذه به 30 ميليون و 530 هزار و 157 رسيد که با توجه به آمار اعلام شده درباره واجدين شرايط رأي در اين دوره يعني 61 ميليون و 452 هزار و 321 نفر، مشارکت 49.68 درصدي را نشان داد.

 آدرس دقيق آن 60 درصد مشارکت نکرده‌هاي مرحله اول و 50 درصد مرحله دوم  کجاست و کدام نامزد به آن آدرس ها نزديک‌تر بودند؟

يک: بخشي از اين 60 درصدي ها هرگز در دسترس نيستند. آن‌ها نه به انتخابات اعتقاد دارند و نه به سيستم برگزارکننده انتخابات و نظام حکمراني فعلي.

دو: بخش ديگري از اين 60 درصدي‌ها در دسترس هستند؛ اما بر اثر ناملايمي‌هايي که بر آن‌ها رفته است با صندوق قهرند. قهر آن‌ها به گونه‌اي است که چندان آشتي‌پذير نيستند و دعوت کم تر سياست‌مدار و يا چهره کاريزمايي پيش آن‌ها داراي اهميت است.

سه: بخش ديگري از 60 درصدي‌ها، مرددها هستند. آن‌ها اگر چه درگذشته راحت‌تر در انتخابات مشارکت مي‌کردند اما از دو، سه دوره قبل همواره با اکراه و بي‌ميلي به اين حوزه ورود مي کنند. آن‌ها دنبال شعارهاي واقعي و تغيير محسوس در زندگي خود هستند. پزشکيان در واقع توانست در مرحله دوم اين بخش از جامعه را مورد هدف قرار دهد.

چهار: بخش ديگري از 60 درصدي ها، جمعيت توده اي جامعه هستند. جامعه توده‌‌اي، آن چنان که گوستاو لوبون مي‌گويد «هيجان ها و عقايد قابليت تکثير» در آن‌ها زياد ديده مي‌شود. احساس قدرت شکست‌ناپذيري و يکپارچگي جمعي در آن‌ها تشديد شده است و  نقش يک رهبر در شکل‌گيري حرکت آن‌ها بي‌بديل است.

 پنج: بخش ديگري از اين 60 درصدي‌ها در بيش‌تر جوامع وجود دارد. آن‌ها کساني هستند که تقريبا در هيچ انتخاباتي شرکت نمي‌کنند؛ چون چندان براي‌ آن‌ها تفاوتي ندارد که چه کساني و چگونه بر آن‌ها حکومت مي‌شود.

 نتيجه اين‌که مهم‌تر از پيروزي هر گروه و جريان در انتخابات چهاردهم رياست جمهوري ايران؛ درک درست نظام حکمراني از جامعه خاموش و رأي نداده‌ها است.

 بيگانگي محض از واقعيت‌هاي جامعه ايران و روندهاي اجتماعي تنها سبب فربه‌تر شدن جمعيت 60 درصدي ها در سال‌هاي آتي مي‌شود. اگر مطالبات اين جمعيت مورد بي‌توجهي ارکان نظام قرار گيرد، ممکن است در آينده بازي سياست در ايران دستخوش تغييرات جدي شود.

(هفته نامه نسیم جنوب، سال بیست و هفتم، شماره 1090)