مصاحبه نسیم جنوب با دکتر محمد جواد حق شناس فعال سیاسی و معاون اسبق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی:

- در روزهاي گذشته انتقادات زيادي از بابت وجود شديد سانسور در كتب و روزنامه ها در زمان احمدي نژاد مي شود. نظر شما در اين باره چيست؟ و نويسندگان و روزنامه نگاران در آن دوره تا چه اندازه تحت سانسور قرار داشتند؟

- یکی از انتظاراتی که در فضای تبلیغات انتخاباتی توسط نخبگان، نویسندگان و روزنامه نگاران مطرح می شد و با نامزدهای انتخابات طرح موضوع می شد مبحث  بازگشت به اصول قانون اساسی خصوص آزادی اندیشه و بیان بوده است. یعنی مطبوعات، کتاب، سینما، تئاتر و موسیقی و... تحت تاثیر برخی از سلیقه هایی که نگاه خودشان به آنها را نگاه صالح و منتفع در مواضع اسلامی می دانستند، که در نتیجه آن شاهد محصور ماندن آزادی اندیشه و بیان بوده و مضیقه ها و خسارت های قابل توجهی برای اصحاب فرهنگ و هنر و دست اندرکاران رسانه ها و حوزه نشر را به دنبال داشت. در دوران اصلاحات شاهد رفع برخی از محدودیت ها بوده و فضای مورد انتظار اهالی قلم تا حدودی برآورده شد، اما متاسفانه  از سال84 به بعد با حضور برخی از تفکرهای افراطی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شاهد برگشت این نوع سلیقه های تنگ نظرانه در عرصه مدیریت فرهنگ و هنر کشور بودیم. از این لحاظ انتظار بر این است که مسئولین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با توجه به خواسته ی اصحاب فرهنگ و هنر و تاکیداتی که به صراحت در قانون اساسی به عنوان قانون مادر، در این حوزه صورت گرفته و همچنین وعده هایی که رییس جمهور منتخب در تبلیغات و مبارزات انتخاباتی ارایه نمودند، به این خواسته توجه نموده و وعده های داده شده را محقق سازند.

- عده اي از نويسندگان بر حذف نظارت بيش از چاپ ارشاد بر كتابها و آزادي نشر و پاسخگو بودن بعد از انتشار در مراجع قانوني، معتقدند آيا امكان اين امر وجود دارد؟

- این روش و خواسته امروزه در تمامی نشریات و مطبوعات در حال اعمال است و به نظر نمی رسد که تا کنون از این بابت مشکلی را به دنبال داشته است. بدیهی است که در صورتی که اجازه نشر کتابها و تالیفات بدون ممیزی داده شود و  در صورت بروز تخلف و عدول از قانون نویسنده خود به تنهایی و یا همراه ناشر مسئولیت مشترک در قبال قانون را عهده دار باشند ما شاهد رشد و توسعه کمی و کیفی در امر حوزه نشر خواهیم بود و محدود تخلفاتی که صورت می گیرد مستقما توسط قانونگذار اعمال خواهد شد، در این صورت هزینه های سنگینی که در وزارت ارشاد در امر بازخوانی و ممیزی صورت می گیرد کاسته خواهد شد و اعمال سلیقه های فردی توسط بررسی کننده ها و شخصیت های حقیقی که معلوم نیست با چه شاخص و میزانی به امر و نهی در مورد حوزه های تخصصی برای نویسندگانی که بیشتر صلاحیت در حوزه های تالیفی دارند نیز نخواهند پرداخت. در صورت تحقق این روش وزارت ارشاد می تواند مبادرت به تعیین سیاست های کلان و دادن مشاوره های تخصصی به مسئولین انتشارات و یا نویسندگانی و مترجمینی که نیازمند گرفتن این نوع مشاوره ها باشند، بپردازد و بدین وسیله سرعت نشر و آزادی لازم برای انتشار نشریه و افکار فراهم خواهد شد. 

-  به نظر شما وجود سانسور چه صدمات مادي، روحي و فرهنگي را بر فرهنگ يك كشور وارد مي آورد؟

- ممیزی هایی که توسط برخی از سلیقه های افراطی در اهل فرهنگ و هنر و اندیشه صورت می گیرد آثار بسیار زیانباری را در حوزه اندیشه و تفکر و دانش به بار آورده و یاس، افسردگی و نگرانی فرهیختگان جامعه را به دنبال خواهد داشت و از ارتباط موثر میان طالبان دانش و علم از یک سو و تولید کنندگان اندیشه و فرهنگ از سوی دیگر خواهد کاست.

- سليقه اي بودن رفتار وزير و مسئولان وزارت ارشاد در برخورد با سينماگران، نويسندگان، رسانه ها و فشار شديد بر اهل فرهنگ و هنر باعث شكاف بين آنان با اهل فرهنگ شده است. براي تعامل وزارت ارشاد با اهل فرهنگ و هنر چه پيشنهاداتي داريد؟  

- برگزاری نشست های دوره ای، برقراری ارتباط موثر و دیدارهای عمومی و هم چنین تبیین دیدگاه ها و سیاست های کلان در رسانه های عمومی و در دسترس بودن مسئولین وزارت فرهنگ و ارشاد می تواند از جمله راهکارهای موثر برای برقراری یک ارتباط بهینه و موثر باشد. 

- در دوره احمدي نژاد شاهد برخورد وزارت ارشاد و ادارات كل ارشاد با انجمن هاي صنفي و نهادهاي مستقل مطبوعاتي در سراسر كشور از جمله استان بوشهر بوديم. به نظر شما اميدي به اجازه فعاليت براي اين نهادهاي مستقل فرهنگي و مطبوعاتي وجود دارد؟

- مسئولین وزارت ارشاد و مدیران کل فرهنگ و ارشاد اسلامی در استانها باید این نگاه را برای خود در دستور کار قرار دهند، ایشان خدمتگزاران اصحاب فرهنگ و اندیشه و هنر در حوزه های سینما، تئاتر و هنرهای تجسمی و رسانه هستند و ضروری است که تلاش خود را برای ایجاد تسهیلات برای این قشر به منظور برقراری ارتباط میان مخاطبان عام و این مجموعه که تولیدکنندگان عرصه فرهنگ و هنر هستند را فتح نمایند. در این صورت می توان امید به ایجاد بهبود و افزایش بهره وری در این مجموعه مهم  داشت.