"نلسون رولیهلا هلا ماندلا" در 18 ژوئیه 1918 در روستای کوچک قونو در منطقه امتاتای آفریقای جنوبی به دنیا آمد. وی اولین عضو خانواده?اش بود که در سن هفت سالگی به مدرسه رفت. به دلیل دشواری تلفظ نام بومی ماندلا، معلم وی که یک متدیست بود، نام یک دریادار انگلیسی بنام «?هوراتیو نلسون» را برای وی برگزید. وقتی رولیهلا هلا 9 ساله بود پدرش بر اثر بیماری سل درگذشت. از آنجا که پدر وی عضو هیات مشاورین سلطنتی بود و تقدیر چنین بود که وی سمت پدرش را به ارث ببرد، ماندلا در سال 1937 عازم هلیدتاون و کالج متدیست?ها در فورت بیوفورت شد. 

 

ماندلا پس از ورود به دانشگاه با الیور تامبو آشنا شد. ماندلا و تامبو پس از این آشنایی به دو دوست و دو همکار همیشگی تبدیل شدند. ماندلا پس از سال اول حضور در دانشگاه وارد یک شورای نمایندگی دانشجویی مخالف سیاست?های دانشگاه شد و به همین دلیل از وی خواسته شد تا فورت بیو فورت را ترک کند. اندکی پس از ترک کالج ماندلا عازم ژوهانسبورگ شد. 

 

وی پس از ورود به این شهر ابتدا به عنوان یک نگهبان معدن و سپس به عنوان یک کارمند در یک شرکت حقوقی مشغول به کار شد. درحالی که ماندلا در این شرکت کار می?کرد مدرک لیسانس خود را به طریق مکاتبه?ای از دانشگاه آفریقای جنوبی گرفت و سپس مطالعات حقوقی خود را در دانشگاه ویت واترس راند آغاز کرد. در این زمان ماندلا در شهر اسکندر (شمال ژوهانسبورگ)? استفاده می?کرد. 

 

پس از پیروزی حزب ملی تحت سلطه?ی آفریکانس زبان?ها (شاخه?یی از زبان هلندی رایج در آفریقای جنوبی) در انتخابات سال 1948 که سیاست تبعیض? نژادی داشتند، ماندلا در مبارزات مخالفت جویانه?ی کنگره ملی آفریقا (ANC) در سال 1952 و کنگره خلق در سال 1955 نقش برجسته?ای داشت. تصوب منشور آزادی در کنگره خلق باعث تهیه برنامه?ی اساسی ضد آپارتاید شد. در این دوره زمانی ماندلا و همکار وی الیور تامبو اداره?ی شرکت حقوقی «?ماندلا و تامبو» را برعهده داشتند که به بسیاری از سیاهپوستان که نماینده?ی قانونی نداشتند مشاوره حقوقی کم هزینه می?دادند. رویکرد ماندلا تحت تاثیر ماهاتماگاندی (?که الهام بخش وی بود) و نسل?های موفق فعالان ضد آپارتاید در آفریقای جنوبی قرار داشت. 

 

ماندلا که در ابتدا به مبارزات دسته جمعی غیر خشونت?آمیز متعهد بود،در پنجم دسامبر 1956 به همراه 150 تن دیگر دستگیر و به خیانت به کشور متهم شد. محاکمه? ماراتن گونه وی و همراهانش از سال 1956 تا سال 1961 ادامه پیدا کرد و در نهایت تمام ?آن?ها تبرئه شدند. کنگره ملی آفریقا(ANC) در فاصله سال?های 59-1952 به دلیل ظهور یک گروه تازه از فعالان سیاهپوست ( آفریکانیست?ها) که خواستار اقدامات قاطعانه?تر علیه حزب ملی حاکم بودند، دچار تفرقه و اختلاف شد. آلبرتو لوتولی، الیور تامبو و والتر سیسولو رهبران ANC نه تنها احساس می?کردند که روند حرکتی این وقایع بیش از حد سریع است بلکه رهبری آن?ها به چالش کشیده شده است. 

 

این مسئله باعث شد که آن?ها موضع خود را از طریق اتحاد با احزاب کوچک سفیدپوستان، دو رگه?ها و سرخپوستان، تقویت کنند تا نشان دهند که جذابیت و گیرایی آن?ها بیشتر است. در سال 1959 زمانیکه آفریکانیست?ها ( تحت حمایت مالی غنا و حمایت سیاسی حزب ملی باسوتو مستقر در ترانس وال) خود را از ANC کنار کشیدند تا کنگره سراسری آفریکانیست?ها (PAC) راتحت رهبری رابرت سوبوک وه و پوتلاکو لبالو تشکیل دهند، ANC بیشترین حمایت شبه نظامی خود را از دست داد. 

 

درسال 1961 ماندلا رهبری جناح مسلح ANC موسوم به "نیزه ملت" یا MK را که به طور مشترک بنیان نهاده بود، برعهده گرفت. وی به طور مشترک یک مبارزه خرابکارانه راعلیه اهداف ارتش و دولت به راه انداخت و به منظور پایان دادن به آپارتاید طرح?هایی را برای یک جنگ چریکی احتمالی ( در صورت شکست خوردن خرابکاری?ها) ارایه داد. مطئنا همین شاخه مسلح ANC بود که چند دهه بعد به ویژه در دهه 1980 یک جنگ چریکی را علیه رژیم آفریقای جنوبی به راه انداخت. ماندلا همچنین درخارج از کشور برای MK پول جمع?آوری می?کرد و آموزش?های شبه نظامی گری برگزار می?کرد و با دولت?های متعدد آفریقایی دیدار می?کرد. 

 

ماندلا مبادرت به جنگ مسلحانه را به عنوان آخرین چاره?ی خود توصیف می?کند ولی سرکوب و خشونت روز افزون از سوی دولت وی را متقاعد کرد که سال?ها اعتراض مسالمت?آمیز به آپارتاید هیچ دستاوردی در پی نداشته و موفق نبوده است. ماندلا بعدها اذعان کرد که ANC در مبارزه خود علیه آپارتاید حقوق بشر را نقض کرده است. 

 

در پنجم اوت 1962 ماندلا پس از 17 ماه تحت تعقیب بودن دستگیر و در ژوهانسبورگ زندانی شد. گفته می?شود که دستگیری ماندلا به دلیل گزارش سازمان جاسوسی آمریکا (سیا) به پلیس آفریقای جنوبی در مورد مخفیگاه ماندلا، محقق شده است. سه روز پس از دستگیری اتهامات رهبری اعتصاب کارگران در سال 1961 و ترک غیر قانونی کشور، در یک دادگاه برای وی قرائت شدند. ماندلا در 25 اکتبر 1962 به پنج سال حبس محکوم شد. اما در 11 ژوئن 1964 ?دو سال بعد یک حکم در خصوص حضور وی در کنگره? ملی آفریقا ANC حاصل شد. 

 

در حالی که ماندلا در بازداشت بود پلیس در تاریخ 11 ژوئن 1963 رهبران برجسته ی ANC را در ریوونیا ( شمال ژوهانسبورگ) دستگیر کرد. پس از این دستگیری ماندلا نیز به دستگیر شدگان اضافه شد و در دادگاه ریووینا، ماندلا به همراه دیگر دستگیر شدگان به خرابکاری و جرایمی معادل خیانت به کشور که اثبات شان برای دولت آسانتر بود، متهم شدند. این اتهام شامل توطئه چینی برای یک حمله خارجی به آفریقای جنوبی بود. ماندلا اتهام اول خود یعنی خرابکاری را پذیرفت و اتهام دوم خود را رد کرد. 

 

ماندلا در آغاز دفاعیات خود در جلسه? محاکمه 20 آوریل 1964 در دادگاه عالی پرتوریا به طور شفاف دلایل ANC برای انتخاب اعمال خشونت به عنوان یک تاکتیک را تشریح کرد. در سخنان وی مشخص شد که چه طور ANC سال?ها ( تا زمان قتل عام شارپویل) برای مقاومت در برابر آپارتاید از روش?های مسالمت?آمیز استفاده کرده است. این رخداد به همراه همه پرسی برقراری جمهوری آفریقای جنوبی و اعلام حالت فوق?العاده و ممنوعیت فعالیت ANC مشخص کرد که تنها راه باقی مانده، مقاومت از طریق اقدامات خرابکارانه است. انجام هر اقدامی غیر از این معادل تسلیم بی قید و شرط بود. ماندلا در ادامه سخنانش توضیح داد که آن?ها چه طور بیانیه «?نیزه ملت» را با هدف نشان دادن شکست سیاست?های حزب ملی، صادر کرده?اند. ماندلا سخنان خود در دادگاه عالی پرتوریا را با این جملات به پایان رساند. 

 

"در طول زندگی?ام، خود را وقف مبارزه? مردم آفریقا کرده?ام. من علیه سلطه? طلبی سفیدها و سیاه?ها جنگیده?ام. من به جامعه آرمانی آزاد و دموکراتیک که در آن همگان در سازگاری و با فرصت?های مساوی زندگی کنند، عشق ورزیده?ام. این آرمانی است که من به امید دستیابی به آن زندگی کرده?ام. اما اگر لازم باشد، آرمانی است که حاضرم در راه آن بمیرم." 

 

ماندلا در نهایت به حبس ابد محکوم شد و روانه زندانی در جزیره روبن شد. در این جزیره وی و دیگر زندانیان مجبور به کار طاقت فرسا در یک معدن سنگ آهک بودند. زندانیان براساس نژادشان از هم جدا می?شدند و در این بین سیاهان پست?ترین شرایط را داشتند. ماندلا در زندگی?نامه?ی خود تشریح می?کند که چه طور به عنوان پایین?ترین طبقه زندان، هر شش ماه مجاز به داشتن تنها یک ملاقات و یک نامه بوده است. ماندلا در طول دوران حبس 27 ساله?ی خود، تنها سه بار همسرش را ملاقات کرد. در سال 1985 پی. وی بوتا، رییس?جمهور وقت آفریقا جنوبی به ماندلا پیشنهاد کرد که در صورتی که وی از مبارزه? مسلحانه صرف نظر کند، وی را آزاد می?کند.

 

اما وزرای آفریقای جنوبی سعی کردند که رییس جمهور را از این تصمیم منصرف کنند و به وی گفتند که ماندلا هرگز مبارزه?ی مسلحانه?ی سازمان خود را فدای آزادی شخصی?اش نخواهد کرد. این در حالیست که ماندلا با صدور بیانیه?ای از طریق دخترش، پیشنهاد آزادی مشروط را رد کرد و اظهار داشت: ?این چگونه آزادی است که این سازمان مردمی هنوز از فعالیت منع است. تنها مردان آزاد می?توانند مذاکره کنند. یک زندانی نمی?تواند وارد مذاکره شود. 

 

در دوران حبس ماندلا، فشار داخلی و بین?المللی روی دولت آفریقای جنوبی، با شعار معروف و جنجالی «?نلسون ماندلا را آزاد کنید»، برای آزادی وی افزایش یافت . در سال 1989 بوتا دچار سکته مغزی شد و فردریک ویلیام دکلرک، به عنوان رییس?جمهور جانشین وی شد. ویلیام دکلرک، رییس?جمهور وقت آفریقای جنوبی در دوم فوریه 1990 ممنوعیت فعالیت ANC و دیگر سازمان?های مخالف آپارتاید را لغو و اعلام کرد که ماندلا به زودی از زندان آزاد خواهد شد. بدین ترتیب نلسون ماندلا پس از 27 سال حبس در 11 فوریه 1990 از زندان آزاد شد. ماندلا در روز آزادی خود طی سخنانی برای ملت آفریقای جنوبی متعهد شد که به صلح و آشتی با اقلیت سفید پوست کشور پایبند است. وی در عین حال تصریح کرد که مبارزه مسلحانه? کنگره ملی آفریقا تمام نشده است. 

 

ماندلا در سخنانش گفت:? "متوسل شدن ما به مبارزه مسلحانه در دهه 1960 که باتشکیل جناح نظامی ANC شکل گرفت، یک اقدام صرفا دفاعی در برابر خشونت آپارتاید بود. عوامل الزام?آور مبارزه مسلحانه امروز هم وجود دارند. ما گزینه?یی نداریم جز اینکه ادامه دهیم. ما ابراز امیدواری می?کنیم که شرایط منجر به حل و فصل مسالمت?آمیز مسائل هر چه زودتر ایجاد شود تا احتمالا دیگر نیازی به مبارزه مسلحانه نباشد." وی همچنین گفت که تمرکز اصلی وی روی برقراری صلح در بین اکثریت سیاهپوستان و اعطای حق رای به آن?ها در هر دو انتخابات سراسری و محلی است. ماندلا پس از آزادی از زندان به سمت رهبری ANC بازگشت در سال?های 94-1990، هدایت این حزب در مذاکرات چندحزبی که به اولین انتخابات چند نژادی آفریقای جنوبی منتهی شد را برعهده داشت. در سال 1991، کنگره ملی آفریقا ANC اولین کنفرانس ملی خود در آفریقای جنوبی ( پس از شروع مجدد فعالیت) را برگزار کرد و ماندلا به عنوان رییس این سازمان انتخاب شد. 

 

رهبری ماندلا در طول مذاکرات و رابطه?ی وی با فردریک ویلیام دکلرک باعث شد که این دو در سال 1993 به طور مشترک برنده جایزه صلح نوبل شوند. البته روابط ماندلا و دکلرک هرازگاهی به تیرگی می?گرایید، مخصوصا زمانی که ماندلا در سال 1991 طی سخنانی تند و آتشین، دکلرک را رییس?جمهور یک رژیم غیر مشروع، بی?اعتبار و اقلیت نامید. پس از قتل بویپاتونگ در ژوئن 1992 مذاکرات ماندلا مختل شد زیرا ماندلا ANC را از گفت و گوها خارج کرد و دولت دکلرک را به دست داشتن در این قتل عام متهم کرد. اما در پی قتل عام "بیشو" در سپتامبر 1992 مذاکرات مجددا از سر گرفته شد، زیرا شبح تقابل خشونت آمیز نشان می?داد که مذاکرات تنها راه پیش رو است. 

 

امروز روی سخن من از اعماق وجود با تک تک مردم آفریقا جنوبی ( سیاه و سفید) است. یک مرد سفیدپوست پر از تعصب و نفرت به کشور ما آمده و اقدام آن چنان کثیفی را انجام داده که تمام کشور در آستانه? یک فاجعه قرار گرفته است. ترور بی?رحمانه?ی کریس? هانی، امواج تکان دهنده?ا?ی را در سرتاسر کشور و جهان فرستاده است. اکنون زمان آن است که تمام مردم آفریقای جنوبی همگی در برابر هر کسی که قصد نابود کردن آنچه که هانی به خاطرش کشته شد را دارد، ( یعنی آزادی همه?ی ما) بایستند." پس از ترور کریس هانی یکی از رهبران بلند پایه ANC در آوریل 1993 ماندلا طی سخنانی برای ملت، خواستار خویشتن داری و حفظ آرامش شد. اگر چه در آن زمان ماندلا هنوز رییس?جمهور آفریقای جنوبی نشده بود ولی مردم آفریقای جنوبی وی را هنگام سخنرانی همانند رییس?جمهور خود تصور می?کردند. 

 

ماندلا در این سخنان تاثیرگذار گفت: "امروز روی سخن من از اعماق وجود با تک تک مردم آفریقا جنوبی ( سیاه و سفید) است. یک مرد سفیدپوست پر از تعصب و نفرت به کشور ما آمده و اقدام آن چنان کثیفی را انجام داده که تمام کشور در آستانه? یک فاجعه قرار گرفته است. ترور بی?رحمانه?ی کریس? هانی، امواج تکان دهنده?ا?ی را در سرتاسر کشور و جهان فرستاده است. اکنون زمان آن است که تمام مردم آفریقای جنوبی همگی در برابر هر کسی که قصد نابود کردن آنچه که هانی به خاطرش کشته شد را دارد، ( یعنی آزادی همه?ی ما) بایستند." نلسون ماندلا در سال 1994 برای اولین بار به طور کاملا دموکراتیک به عنوان رییس?جمهور آفریقای جنوبی انتخاب شد و تا سال 1999 این سمت را برعهده داشت. 

 

پنج نکته?ای که درباره نلسون ماندلا نمی?دانید

نلسون ماندلا از شخصیت?های سرشناس بین?المللی بود و زوایای مختلفی از زندگی و کارهای او برای همه شناخته شده است. ولی پنج چیز درباره این رهبر سابق آفریقای جنوبی هست، که شاید نمی?دانستید. 

۱- او از علاقمندان به ورزش بوکس بود. نلسون ماندلا در جوانی به بوکس و دو استقامت علاقه داشت. او حتی در طول ۲۷ سالی که در زندان بود، هر روز صبح ورزش می?کرد. او در زندگینامه خود، "راه طولانی آزادی"، می?نویسد: "بیشتر از خشونت بوکس، از علم نهفته در آن لذت می?بردم. اینکه یک نفر چگونه بدنش را برای دفاع از خود حرکت می?دهد، چگونه از یک استراتژی برای دفاع و حمله استفاده می?کند و چگونه ضرباهنگ خود را در طول بازی حفظ می?کند، مرا به خود جذب می?کرد." او ادامه می?دهد: "بوکس مساوات خواهانه است. در داخل رینگ مقام، سن، نژاد و ثروت اهمیتی ندارد... من بعد از ورود به سیاست دیگر هیچ مبارزه واقعی نکردم. علاقه اصلی من به تمرین بود؛ فهمیدم که تمرین پیگیرانه وسیله?ای عالی برای خالی کردن تنش و فشار عصبی است. بعد از یک تمرین طاقت فرسا، هم از لحاظ فیزیکی و هم از لحاظ روانی سبک?تر می?شدم." بازدیدکنندگان از موزه خانوادگی ماندلا در سووتو، در میان یادگاری?های مختلف، به کمربند قهرمانی جهانی بوکس برمی خورند، که توسط بوکسور آمریکایی شوگر رِی لِنِرد، به ماندلا اهدا شده است.

 

۲- نام اصلی او نلسون نبود. رولیهلاهلا ماندلا ۹ ساله بود که معلم دبستان متدیست (شاخه ای از کلیسای پروتستان) در کونوی آفریقا جنوبی، که او در آن تحصیل می?کرد، نام انگلیسی نلسون را برای او انتخاب کرد. در آن زمان انتخاب نام?های مسیحی برای دانش آموزان کاری مرسوم بود. این اتفاقی عادی در آفریقای جنوبی و سایر نقاط این قاره بود که برای کسی نامی انگلیسی انتخاب کنند، تا خارجی?ها بتوانند راحت?تر نام او را تلفظ کنند. رولیهلاهلا در آفریقای جنوبی نام مرسومی نیست. این نام به زبان خوسایی است: یکی از ۱۱ زبان رسمی که در این کشور، توسط حدود ۱۸ درصد از جمعیت بکار می?رود. معنی لغوی آن "کندن شاخه درخت" است، ولی معنی رایج آن "دردسرساز" است. با این حال در آفریقای جنوبی، آقای ماندلا را اکثراً به نشانه احترام با نام قبیله?ای اش "مادیبا" می?خواندند. 

 

۳- او عینکش را در هنگام آزادی در زندان جا گذاشت. آزادی ماندلا در ۱۱ فوریه سال ۱۹۹۰، پس از سال?ها فشار سیاسی بر آپارتاید اتفاق افتاد. او چنانچه خود به یاد می?آورد، در آن روز "شگفت زده و اندکی مضطرب" بوده است. ماندلا و همسر آن زمانش وینی، به مرکز کیپ تاون برده شدند تا برای یک جمعیت عظیم و مشعوف سخنرانی کند. ولی هنگامی که متن سخنرانی اش را از جیبش بیرون آورد، متوجه شد که عینکش را فراموش کرده و مجبور شد عینک وینی را قرض کند. 

 

۴- برای فرار از دست پلیس لباس شوفری پوشیده بود. پس از مخفی شدن به خاطر فعالیت?هایش در کنگره ملی آفریقا، توانایی آقای ماندلا در فرار از دست نیروهای امنیتی، لقب "پیمپرنل سیاه" را برای او به همراه آورد. اشاره این نام به رمان "پیمپرنل سرخ" درباره یک قهرمان با هویتی مخفی است. معروف است که ماندلا برای سفر به دور کشور و پنهان ماندن از دید مقامات، خود را به عنوان یک شوفر، یک باغبان و یک آشپز جا زده بود. هیچ?کس نمی?داند که آقای ماندلا، که فعالیت?های زیرزمینی اش را با هویت?های جعلی انجام می?داده، دست آخر چگونه دستگیر شد. 

 

۵- او دفتر وکالت خودش را داشت، ولی سال?ها طول کشید تا بتواند مدرک حقوق اخذ کند. ماندلا از سال ۱۹۳۹ به مدت پنجاه سال، به تناوب در حال تحصیل در رشته حقوق بود و در حدود نیمی از واحدهایش مردود شده بود. یک دیپلم دوساله حقوق به اضافه مدرک دانشگاهی اش، به او اجازه کار می?داد و در ماه اوت سال ۱۹۵۲، به همراه اولیور تامبو، اولین دفتر وکالت سیاهپوستان در آفریقای جنوبی، به نام ماندلا و تامبو، را در ژوهانسبورگ تاسیس کرد. او نهایتاً در سال ۱۹۸۹ موفق شد که در زندان مدرک حقوق خود را اخذ کند.