دانشگاه خليج فارس در دولت تدبير و اميد، اميدواري?ها و نگراني?ها

دکتر ابراهيم حيدري، عضو هيأت علمي دانشگاه خليج فارس

با تحقق حماسه سياسي 24 خرداد و روي كار آمدن دولت تدبير و اميد و رويكرد آن در بازگرداندن دانشگاهها به جايگاه اصلي خود، جامعه دانشگاهي ايران اميدوارانه در انتظار تدابيري شايسته در هدايت و قرار دادن اين نهاد سرنوشت?ساز در مسير عقلانيت، علم?باوري، استقلال و پويايي در شرايط حاضر به سر مي?برد. در اين راستا و بدون شك مديريت دانشگاه خليج فارس در دولت جديد براي جامعه دانشگاهي استان، بوشهر داراي اهميت حياتي است. به نظر مي?رسد اهميت موضوع براي توسعه پايدار زندگي علمي و اجتماعي استان آنچنان بالاست كه جا دارد در اين شرايط و با عنايت به برنامه?هاي دولت تدبير و اميد در اداره دانشگاهها، فعالان و نيروهاي تأثيرگذار دانشگاهي به شكلي شفاف و متناسب با شئونات دانشگاهي در اين زمينه به تبادل نظر بپردازند. عليرغم اين با وجود اطلاعات و رواياتي جسته و گريخته حاكي از تلاش?هاي پيدا و پنهان برخي افراد و جريانات براي دست يافتن به كرسي مديريت اين نهاد جامع علمي استان كه در كنار اميدواري?ها، نگراني هايي را بابت دخالت جريانات غيردانشگاهي در ميان جامعه دانشگاهي بوجود آورده است، ضرورت پرداختن به موضوع را دوچندان مي?كند. 

در ابتدا لازم است دو نكته را خاطرنشان سازم. نكته اول : تأكيد مي?شود موضوع و هدف اين يادداشت، طرح و يا پيشنهاد تغيير مديريت فعلي دانشگاه خليج?فارس و يا ارزيابي عملكرد آن نيست بلكه هدف پرداختن به اهميت جايگاه مديريت اين نهاد علمي در هدايت و  نقش?آفريني آن در فرآيند توسعه جامعه و بهبود منزلت دانشگاه در شرايط پيش?رو و متناسب با رويكردهاي دولت جديد و همچنين هشدار در مورد تهديد?هايي است كه از بابت بي?توجهي به اين مهم ممكن است دامنگير جامعه دانشگاهي شود. نكته دوم اينكه، محرك اصلي طرح اين مسئله توسط نگارنده تأكيد بر اصلاح امور دانشگاهها و حاكم نمودن فضاي علمي و برچيدن فضاي امنيتي در دانشگاهها به عنوان يكي از محوري?ترين موضوعات در سخنراني ها و وعده?هاي انتخاباتي رييس جمهور محترم به دانشگاهيان بوده است. علاوه بر اين رييس جمهور در مراسم شروع سال تحصيلي دانشگاهها در دانشگاه تهران و مراسم اخير روز دانشجو در دانشگاه شهيد بهشتي نيز با تأكيدي بيشتر مجدداً به اين موضوع پرداختند. 

بدون شك رويكرد دولت روحاني در اداره دانشگا?هها و تلاش?هاي موجود آن در باز نمودن انبوه گره?هاي كور سال?هاي گذشته مايه دلگرمي و قوت قلب دانشجويان و استاداني است كه دل در گرو توسعه و نقش?آفريني شايسته و مشاركت مؤثر اين نهاد در تعيين سرنوشت علمي، فرهنگي و اقتصادي جامعه دارند. همگي بر اين نكته واقفيم كه دانشگاه يك نهاد سياسي نيست و رسالت پايه?اي آن توسعه و تعميق شناخت علمي جامعه و پرورش سرمايه انساني است، اما نقش?آفريني ذاتي آن در تحولات فكري و تأثير معنادار آن بر پويايي و نشاط سياسي جامعه باعث گرديده است كه نه تنها تشكل?هاي دانشگاهي بلكه نهادهاي سياسي و اجتماعي خارج از دانشگاه نيز به آن حساسيت نشان دهند و در جهت سامان دهي فرصت?هاي دستيابي خود به اين نهاد سرنوشت?ساز تلاش نمايند. تجربه نشان مي?دهد كه به دليل فقدان مكانيزمهاي دموكراتيك در واگذاري مناصب دانشگاهي، افراد و گروههاي متصل به جريانات فرصت?طلب و رانتجو بيشترين تلاشها را در اين وادي صورت مي?دهند تا بر مقدرات اين نهاد سرنوشت?ساز حاكم شوند. 

    اينجاست كه عليرغم وجود شرايط تحول?آفرين و اميدبخش نبايد از تهديدهاي ممكن كه از سوي برخي نهادها و جريانات خارج از دانشگاه بويژه موج?سواران و فرصت?طلبان نوظهور متوجه اين نهاد علمي است غافل ماند. متأسفانه در خيل مدعيان جدي دانشگاه خليج فارس از چهره?هايي نام برده مي?شود كه نه تنها با مؤلفه?هاي وجودي يك دانشگاه تمدن?ساز آشنايي ندارند بلكه سوابق نشان مي?دهد كه رفتار و منش سياسي و مديريتي آنها سنخيتي با رويكرد دولت تدبير و اميد ندارد.  

   هر چند ماهيت دانشگاه و ضرورت استقلال آن ايجاب مي كند كه مديران از طريق مكانيزمهاي انتخاباتي تعيين شوند، اما انتظار مي?رود دولت روحاني تا رسيدن به اين وضعيت و آماده شدن ساز و كارهاي حقوقي و اداري لازم در واگذاري سرنوشت دانشگاهها با دقت نظر و هوشمندي بيشتري اقدام نمايد. عليرغم اين جاي اميدواري است كه استادان و دانشجويان شوريده?حال و خسته از فضاي افراطي، سياست?زده، دستوري و شعارمحور سال?هاي گذشته (كه به جرأت ميتوان گفت بخش عمده جامعه دانشگاهي استان را تشكيل مي?دهند) در اين شرايط و با وجود رويكردهاي اعتدالي دولت فعلي فضا را براي طرح مطالبات خود نزد مقامات تصميم?گير و حتا رأس قوه مجريه مساعد مي?بينند و بدون شك استفاده از اين فرصت طلايي توسط استادان و دانشجويان مسئول، كار را براي موج?سواران بسيار دشوار مي?سازد. 

   ماهيت، جايگاه و رسالت يك دانشگاه انسان?ساز و علم?محور اقتضاء مي?كند، مديريت اين نهاد علمي از معيارهاي چندگانه?اي برخوردار باشد كه از جمله اولويت?دارترين آنها سوابق آموزشي و پژوهشي مفيد و مؤثر مي?باشد. از اينرو رييس يك دانشگاه علاوه بر آشنايي با مؤلفه?ها و ساز و كارهاي مديريتي و توانمندي?هاي اجرايي، قدرت تصميم?گيري و همچنين برخورداري از هوشمندي?، شهامت و درايت سياسي و اجتماعي لازم مي?بايست در درجه اول از سوابق و مرتبه علمي قابل قبولي برخوردار باشد. اين موضوع بويژه براي دانشگاه خليج فارس كه عليرغم قدمتي نزديك به ربع قرن، مطابق گزارش?هاي رسمي متاسفانه تاكنون به جايگاه شايسته?اي در رتبه?بندي دانشگاههاي كشور نرسيده است حائز اهميت فراوان است. 

 نكته آخر اينكه اعتماد جامعه دانشگاهي به دولت روحاني بالاترين سرمايه?اجتماعي و سياسي اين دولت است، بدينسان جامعه دانشگاهي استان بوشهر از دولت تدبير و اميد انتظار دارد كه در راستاي ايفاي رسالت خود مبني بر احياء و بازگرداندن فضاي شور و نشاط علمي، فرهنگي و سياسي در دانشگاهها بر پايه اصول مترقي نظام جمهوري اسلامي و ضرورتهاي شكل?دهي يك دانشگاه تمدن ساز و دوري از شعارزدگي در محيط?هاي علمي، سكان هدايت اين نهاد سرنوشت?ساز را به دست تواناي نيروهايي توانمند، خوش?نام با سوابق مؤثر اجرايي، آموزشي و پژوهشي ، علم?باور و معتقد به اصل استقلال دانشگاهها در تصميم?گيرهاي علمي بسپارد.