رضا غیبی:  توسعه صنعتی؛ این آرزویی است که در کشور ما به یک رویا تبدیل شده است و در هیچ دوره از تاریخ ٣٧ سال گذشته؛ استراتژی دولت?ها در راستای ر سیدن به این مهم نبوده است. این اما بدان معنا نیست که تلاشی برای رسیدن به این امر صورت نگرفته است تدوین اما به?واسطه سوء مدیریت یا دیگر مسائل راه به جایی نبرده است. دولت یازدهم نیز از زمان آغاز به?کار خود بارها وعده بازگرداندن اقتصاد به مسیر توسعه را داده است. اما امروز هیچ اتفاقی در این زمینه رخ نداده است. تا فرشاد مومنی چرایی این مسئله را نداشتن استراتژی در دولت برای برون?رفت از شرایط ناگوار ایجاد?شده توسط دولت نهم و دهم  عنوان می?کند. گفت?و?گوی ما با فرشاد مومنی، عضو هیات علمی دانشگاه علامه، را در ادامه بخوانید:

شرق: فرشاد مومنی، اقتصاد?دان کهنه?کار نهادگراست که توسعه?یافتگی یا توسعه?نیافتگی را نقطه عزیمت رویکرد به فساد می?داند. با وی درخصوص چرایی اهمیت فساد در دنیای جدید، شاخص?های شناسایی آن و عوامل تاثیر?گذار بر آن به گفت?وگو نشسته?ایم. مومنی ریشه?های فساد، رانت و ربا را نزدیک به یکدیگر می?داند و آنها را عاملی برای شکل?گرفتن دور?های باطل اقتصادی در کشور?های درحال?توسعه می?شناسد. وی از فساد گسترده در کشور?های پیشرفته غافل نمی?شود و نگاه ایدئولوژیک به آموزه اقتصاد بازار را به عنوان علتی از فساد در این کشور?ها معرفی می?کند. او از میان پنج?دلیل اصلی شکل?گیری فساد?های مالی، سیاست?های نادرست اقتصادی را به?عنوان مهم?ترین عامل برمی?گزیند. مشروح این گفت?وگو را در ادامه می?خوانید:

برای یافتن مشکلات ساختاری اقتصاد ایران لازم است به بنیان?های مشکل?آفرین تشکیل?دهنده این ساختار بپردازیم. همگان به?خوبی می?دانند که در دوره پهلوی بخش بزرگ?تر جمعیت در ایران در روستا?ها زندگی می?کرد. بخش بزرگی از جمعیت بنابر شرایط آن زمان یک اقتصاد خود بسنده معیشتی داشتند.

فرزانه طهرانی:  وقتی از فرشاد مومنی، دکترای اقتصاد در خصوص ضرورت? احیای سازمان مدیریت می?پرسم موکدا عنوان می?کند در شرایط کنونی ایران برای معنادارشدن علم، قانون و برنامه که راه نجات کشور هستند هیچ?چیزی حیاتی?تر از طراحی یک برنامه ملی مبارزه با فساد نیست. اگرچه او از مدافعان سرسخت احیای سازمان مدیریت است اما این امر را بدون انجام چنین پیش?زمینه و زیرساختی بیهوده می?داند. به عقیده او دولت 16ماه طلایی را از دست داد. با این حال دولت از این پس باید با نشست?های تخصصی که درباره جزییات احیا با کارشناسان برگزار می?کند؛ سازمانی به دور از رانت و روابط خاص ایجاد کند. کانون?های سرنوشت?ساز و حیاتی توزیع رانت پنج?کانون است. بررسی?های این کارکشته علم اقتصاد که در دانشگاه علامه?طباطبایی عضو هیات علمی است این مساله را نشان می?دهد. اما به گفته مومنی اگر برای آنها تمهیداتی اندیشیده شود در یک دوره زمانی کمتر از 10سال بیش از 65درصد از این فساد سیستمی که در ایران علیه توسعه فعال است؛ قابل?مهار خواهد بود. نگاهی تاریخی به سازمان مدیریت کشور و عملکرد آن در دوره?های اوج و فرود درآمدهای نفتی را در گفت?وگوی «شرق» با فرشاد مومنی، کارشناس اقتصادی می?خوانید.

شکوفه حبیب?زاده: نگاه?های هردولتی را می?توان در برنامه?هایی که در بدو آغاز به فعالیت خود ارایه می?دهد، سنجید. حسن روحانی، رییس?جمهور در شعارهای انتخاباتی خود بارها بر سروسامان?دادن وضعیت اقتصادی کشور پس از آغاز به کار و انطباق برنامه?های خود با برنامه?های توسعه?ای کشور تاکید کرد، اما با وجود اینکه لایحه برنامه بودجه سال1393 در زمان مقرر قانونی و در 15آذر 1392 به مجلس تقدیم شد، برخی اشکالات محتوایی به آن وارد بود که به تعبیری می?توان از آن به?عنوان ادامه روند دولت گذشته یاد کرد. در این رابطه با فرشاد مومنی، استاد دانشگاه علامه?طباطبایی و عضو موسسه مطالعاتی دین و اقتصاد به گفت?وگو نشستیم. مومنی می?گوید: «وقتی سند لایحه بودجه سال 1393 ارایه شد، مشاهده کردیم در مورد این مساله برخورد دوگانه?ای صورت گرفته است. آن برخورد دوگانه عبارت از این بود که آنچه مربوط به ظواهر امور می?شود، به?سرعت اصلاح شد، یعنی برای مثال دولت درست سر موعد قانونی لایحه بودجه را به مجلس تقدیم کرد، اما وقتی متن لایحه بودجه و پیوست?های آن در اختیار ما قرار گرفت، متاسفانه دیدیم تمامی مشکلات ساختاری نظام بودجه?ریزی کشور که البته منحصر به دولت آقای?احمدی?نژاد نبود و در دولت?های پیش از وی نیز وجود داشت، کمتر یا بیشتر، در این سند همچنان به قوت خود باقی است... .» او در لابه?لای تمام جملاتی که می?گوید، در تلاش است توجه دولت را از شکل به محتوا سوق دهد. متن کامل این گفت?وگوی تفصیلی را در ادامه بخوانید:

هم بررسی?های میدانی اطلاعات کافی به دست می?دهند، هم تحقیقات علمی صحت ماجرا را تایید می?کنند و هم گزارش?های رسمی می?گویند که در نتیجه سیاست?های دو دوره دولت?های نهم و دهم، فقری فراگیر در جامعه ایران به وجود آمد و ایرانی?ها در بهترین حالت، به قول «فرشاد مومنی»، اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه علامه?طباطبایی، «مدارای نجیبانه با فقر» را در چندسال اخیر سرلوحه قرار داده?اند. با «مومنی» در مورد وضعیت مدیریت هزینه?ها در خانواده?های ایرانی در شرایط رکود تورمی و پیشی?گرفتن هزینه?ها از دستمزدها گفت?وگو کرده?ایم:

اگر یک نظام اقتصادی بخواهد به?صورت شفاف با فساد مبارزه کند یکی از اقدام?های لازم، ایجاد مطبوعات آزاد است یعنی اجازه ایجاد و رشد نهادهای مدنی داده شود اگر در این چارچوب، آزادی?های مدنی افزایش پیدا کند گفته می?شود شاهد کاهش چشمگیر فساد در جامعه...

باید بر این مساله توجه داشته باشیم که تا زمانی که تمهیدات نهادی و قانونی برای مبارزه و مهار رانت جویان و واسطه گران غیر مولد در اقتصاد ایران نداشته باشیم، امر توسعه و برنامه?ریزی کلان راه به جایی نمی?برد..

در اقتصاد تا همین الان در ایران، تحلیل?های اقتصادی را بر این فرض سامان می?دادیم که عوامل تولید همگن? هستند، یعنی به راحتی می?توان آن?ها را با هم جا به جا کرد اما حالا هرموضوعی که به انسان?ها و هویت جمعی آن?ها مربوط می?شود اهمیت زیادی پیدا کرده است؛ به همین دلیل نادیده انگاشتن بعد اجتماعی انسان?ها...