مثنوی افشاری برآمده از شناخت عمیق استاد شجریان بر ادبیات کهن ایران است.

مولانا برای دنیا تعبیر یا تمثیل «حلم نائم» را بر اساس سخن پیامبر به کار می‌برد: رؤیای به خواب رفته و می گوید تهدید فرعون به بریدن دست و پا و دار زدن ساحران از این رو کارگر نیفتاد که دنیا را چون رؤیا می‌دیدند و ترسی نداشتند و حس نمی‌کردند قطع دست و پای آنها در عالم واقع رخ می‌دهد